Araştırma görevlisi olarak çalışan doktorlarda tükenmişlik sendromunu etkileyen faktörler ve tükenmişlik sendromunun savunma biçimleri ile ilişkisi

Abstract

Doktorluk; çalışma ortamından kaynaklanan pek çok olumsuz faktörün etkisiyle yoğun iş yüküne sahip stresli bir meslektir. İş yoğunluğu, çalışma koşulları, çalışma ortamında kişiler arası düşük iletişim, tedavinin fayda etmediği düşüncesi, ölmek üzere olan hastalara tedavi verme gibi değişkenlerin doktorlarda iş stresini artırdığı daha önce çalışmalarda gösterilmiştir[1]. Tükenmişlik; bireylerin işleri gereği diyalog içinde olduğu insanlara karşı duyarsızlaşmaları, duygusal olarak tükenmiş hissi, kişisel başarı hissinde azalma şeklinde kendini gösteren bir sendrom olarak tanımlanmaktadır. Savunma mekanizmaları ise, kişi tarafından subjektif rahatsızlığı, anksiyeteyi ve depresyonu azaltmak için kullanılan, sıklıkla bireyin içsel ve dışsal gerçeklik algılamasını bozan, istemsiz başa çıkabilme mekanizmalarıdır.Bu çalışmanın amacı araştırma görevlisi doktorlarda tükenmişlik sendromu düzeylerinin incelenmesi ve tükenmişliğin sosyodemografik değişkenler, savunma mekanizmaları ile ilişkisini göstermektir. Biz tükenmişliğin, patolojik ve yüksek düzeyde anksiyete sergileyerek psikolojik dengeleri korumaya çalışan immatür ve nevrotik savunmaların kullanımıyla ilişkili olduğunu hipotez etmekteyiz.Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde toplam 156 araştırma görevlisi doktor bulunmaktadır. Araştırmaya katılmayı kabul etmeyenler, hastanede bulunmayanlar dışında 147 kişiye çalışma birimleri ziyaret edilerek ulaşıldı. Araştırmaya katılan doktorların 80'i erkek 67'si kadın olup, 25-40 yaş aralığındaydı. Araştırmaya alınan doktorlara tarafımızca oluşturulan Sosyodemografik Veri Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Savunma Biçimleri Testi, Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulandı.Bu çalışmada, katılımcıların MTÖ alt boyutu olan duygusal tükenme, BDÖ ve BAÖ puanları yüksek gözlenmiştir. Çalışmamıza katılan hekimlerin, matür savunma mekanizma puanları nevrotik ve immatür savunma mekanizma puanlarına göre daha yüksek bulunmuştur. MTÖ duygusal tükenme alt boyut puanlarında, nöbet sayısı fazla olan ve çalıştığı bölüme istemeyerek giren gruplar lehine istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Bu çalışmada, haftalık ortalama mesai saatleri ile MTÖ duygusal tükenme, BDÖ ve BAÖ puanları arasında istatiksel olarak anlamlı korelasyon saptanmıştır. Matür savunma mekanizması ile MTÖ kişisel başarı puanları arasında istatiksel olarak anlamlı korelasyon saptanmıştır. İmmatür savunma mekanizması ile MTÖ duyarsızlaşma ve duygusal tükenme puanları arasında istatiksel olarak anlamlı korelasyon saptanmıştır. Çalışmamızda matür savunma mekanizması ile BDÖ puanları arasında negatif yönde anlamlı korelasyon saptanmıştır.Bütün bu bulgular ve daha önce yapılan çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda; araştırma görevlisi doktorlarda tükenmişlik, depresif ve anksiyöz semptomlar yüksek oranda görülmektedir. İmmatür savunma mekanizmalarının, matür savunma mekanizmalarına göre daha fazla kullanılması bu semptomların şiddetini arttırmaktadır. Bu durumla mücade edilebilmesi için; erken aşamada belirtilerin fark edilip müdahele edilmesi, iş hayatındaki zorluklara karşı güçlü savunma stratejileri ile ilgili seminerler düzenlenmesi ve mesai saatleri ile ilgili sınırlandırma getirilmesi gerekmektedir.

Physician; is a stressful profession with an intense work load due to many negative factors caused by the working environment. There are prior studies that work intensity, working conditions, low interpersonal communication with colleague, thought that treatment is not beneficial and dying patient treatment associated with work stress in doctors. The purpose of this study is to determine the levels of burnout syndrome in doctors who are doing residency, the effect of the socio-demographic factors and work conditions. İn addition, to investigate the relationship between burnout syndrome and defense mechanisms. We hypothesize that burnout syndrome in doctors is related to the use of immune and neurotic defenses that try to maintain psychological balance by exhibiting high levels of anxiety.There are 156 Medical doctors who are doing residency at the Kahramanmaras Sutcu Imam University School of Medicine. 147 doctors were included to this study, except those who refused to participate in the research, those not in hospital. A Socio-demographic data form, Maslach Burnout Inventory, Beck Depression Scale, Beck Anxiety Scale and Defense Style Questionnaire were used to eveluate the subjects. We determined a statistically meaningful positive relationship between night shifts, working hours and emotional exhaustion. We determined a statistically meaningful positive relationship between emotional exhaustion and reluctant doctors. We also determined a statistically meaningful positive relationship between working hours and Beck Depression Scale, Beck Anxiety Scale. Most commonly employed ego defense by participants were Matur defenses, whereas the least commonly employed defense mechanism were immatür defenses. Matur defenses were meaningful associated with higher personal accomplishment. Immaatur defenses were meaningful associated with higher depersonalisation and emotional exhaustion. We determined a statistically meaningful negative relationship between matur defenses and Beck Depression Scale scores. The literature and our results indicates that both individual-focused and structural or organisational strategies are necessary to reduce depressive, anxious and burnout symptoms in doctors who are doing residency.