Abidin Paşa`nın notlarından Osmanlı Devleti`nin son yılları (1880-1906)

Abstract

Bu çalışma ile, Sultan Abülhamid döneminin etkili devlet adamlarından olan Abidin Paşa'nın notlarına dayanılarak, merkez- taşra ilişkisine bir açıklık kazandırılmaya çalışılmıştır. Defter-i Abidin Paşa olarak bilinen bu notların, sadece valilerin Bab-ı âli ile değil, aynı zamanda ahaliyle olan ilişkilerinin anlaşılmasına da açıklık getirmektedir. Adana, Ankara, Cezayir-i Bahr-ı Sefid gibi dönemin önemli vilayetlerinde, valiler tarafından yürütülen işlerin neticelerinin, ahali üzerindeki etkilerini tespit etmek açışından sözkonusu bu notların, son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Sözü edilen vilayetlerde uzun seneler hizmetlerde bulunmuş olan Abidin Paşa'nın tuttuğu bu defter, kendisi hakkında da önemli bilgiler içermektedir. Çok yönlü bir devlet adamı olan Paşa, dini, ahlaki ve tasavvufi konularda da eserler kaleme almıştır. Bunlardan bazıları birden çok baskı yapmıştır. Paşa'nın, bu notları onun daha çok devlet adamlılığı yönünü ve uygulamalarını öne çıkarmaktadır. Defter-i Abidin Paşa isimli notları, derli toplu bir şekilde hazırlayıp sunarak, konunun meraklılarına ve araştırmacılara önemli bir katkı sağladığımıza inanıyoruz.Anahtar Kelimeler: Abdülhamid Dönemi, Mekez-Taşra ilişkisi, Defter-i Abidin Paşa

Purpose of this study is , shed light on the relations of centre and the provinces according to the notes of one of the important figures of Abdülhamit era. These notes known as Defter-i Abidin Paşa not only clarifies associations with Bab-ı âli but also with the society itself. We think that these notes are very important for viewing effects of works done by the governors of important provinces like Adana , Ankara , Cezayir-i Bahr-ı Sefid on people.This book kept by Abidin Paşa who served in mentioned provinces for a long time, contains valuable information about himself. Paşa who was a well rounded man, had works on religion , morals and sufism. Some of these had printed more than once. These notes of Paşa highlights his statesmanship and applications. We believe that by organizing and presenting notes called Defter-i Abidin Paşa did a great service to enthusiasts and researchers.Key Words : Abdülhamid Period , Centre-Province relations , Book of Abidin Paşa