Yaygın fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinde gama ışınlamasının M1 ve M2 dölünde bazı bitkisel özelliklere etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, Ankara/Haymana, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü (TARM) Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde, 2010-2011 yıllarında yürütülmüştür. Yaygın fiğde (Vicia sativa L.) mutasyon ıslahı çalışmaları ile geniş bir varyasyon oluşturabilmek için kullanılabilecek uygun gama ışını dozunun saptanması amacıyla ele alınmıştır.Araştırmada iki fiğ çeşidini (Alınoğlu-2001 ve Farukbey-2001) tohumlarına farklı dozlarda gama ışını ( 0, 40, 60, 80, 100. 120 and 140 gray) uygulamasıyla elde edilen M1 ve M? bitkilerinin morfolojik, biyolojik ve tarımsal karakterleri incelenmiştir. Araştırma ile ilgili laboratuar ve tarla denemeleri tesadüf parselleri deneme desenine uygun olarak planlanmıştır.Araştırma sonuçlarına göre; çimlenme oranı, fide boyu, fide yaş ağırlığı, fide kuru ağırlığı, çıkış oranı, canlılığın devamı, bitki boyu, ana dal sayısı, bitki başına bakla sayısı, bakla başına dane sayısı, bakla uzunluğu ve bitki başına tohum verimi gama ışını uygulamasından belirli düzeylerde etkilenmiştir.Araştırma sonuçlarına dayanarak, yaygın fiğ (Vicia sativa L.) üzerinde yürütülebilecek mutasyon ıslahı çalışmalarında 100-140 gray arası gama ışını dozlarının oldukça etkin dozlar olabileceği sonucuna varılmıştır.

This experiment was carried out at Ankara/Haymana Field Crops Central Research Institute (TARM) and Aplication Farm during the years of 2010 - 2011. The aim of the study was to determine the most efficient dose of gamma irradiation for the mutation breeding and in order to be varriation program of common vetch (Vicia sativa L.).In the study, morphological, biological and agricultural characteristics of M1 and M2 plants of two common vetch cultivars (Alınoğlu-2001 and Farukbey-2001) obtained by irradiation of the seeds with different doses of cobalt 60 gamma rays ( 0, 40, 60, 80, 100. 120 and 140 gy) were studied. The laboratory and field experiments were arranged in the split plot design with four replications.The results of the study showed that germination rate of the seeds, seedling height, seedling fresh weight, seedling dry weight, emergence rate, surviving rate, plant height, number of main branches per plant, number of pods per plant, number of seeds per pod, pod length and seed yield per plant were influenced by the application of gamma irradiation.From the results of the study, it was concluded that the most efficient doses of gamma rays for the mutation breeding program of common vetch (Vicia sativa L.) could be 100-140 gray.