Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda plazma endotelin-1 düzeylerinin metabolik kontrol, risk faktörleri, tedavi modelleri ve diabetik mikroanjiopati ile ilişkisi

Abstract

ÖZET: Tip 2 Diabetes Mellituslu Hastalarda Plazma Endotelin-1 Düzeylerinin Metabolik Kontrol, Risk Faktörleri, Tedavi Modelleri ve Diabetik Mikroanjopati ile İlişkisi Bu çalışmada tip 2 diabetes mellituslu hasta grupları ile sağlıklı kontrol grubunun plazma endotelin-1 düzeyleri karşılaştırılarak, plazma endotelin-1 düzeyinin metabolik kontrol, farklı tedavi modelleri ve risk faktörleriyle ilişkisi ile endotelin-1'in nefropati, retinopati, nöropati gibi diabetik mikroanjiopati patogenezindeki muhtemel rolü incelenmiştir. Altmış sekiz tip 2 DM'lu hastanın (39'u kadın, 29'u erkek) ortalama plazma ET-1 düzeyleri 10.46 ± 1.24 pmol/L ve 14 sağlıklı bireyin (6 kadm 8 erkek) ortalama plazma ET-1 düzeyleri 7.97 ± 0.41 pmol/L olarak tespit edilmiştir. Tip 2 DM'lu hastalar ile kontrol grubunun ET-1 düzeyleri arasındaki bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (pO.01). Çalışmamızda en az bir mikrovasküler komplikasyonu bulunan tip 2 DM'lu hasta grubunun plazma ET-1 düzeyleri komplikasyonsuz tip 2 DM'lu hastaların ET-1 düzeylerine göre anlamlı yüksek bulunmuştur (p=0.02). Ayrıca komplikasyonu olmayan hastalarla karşılaştırıldığında 2 ve 3 komplikasyonu olan hastaların plazma ET-1 düzeylerinin istatistiksel olarak anlamlı yüksek olduğu tesbit edilmiştir (sırasıyla p=0.015 ve p=0.036). Ayrıca henüz mikrovasküler komplikasyon gelişmemiş tip 2 DM'lu hastalarda da plazma ET-1 düzeyleri sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı yüksek bulunmuştur (p<0.05). Bu bilgilerle yüksek plazma ET-1 değerlerinin komplikasyorılarm bir sonucu olmasa bile komplikasyonlann buna katkısı olabileceği söylenebilir veya klinik olarak henüz aşikar olmayan komplikasyonlann bu yükselmeyi başlattığı düşünülebilir. Hipertansiyonu olan tip 2 DM'lu hasta grubunun plazma ET-1 düzeyleri hipertansif olmayan tip 2 DM'lu hasta grubuna göre anlamlı yüksek bulunmuştur (t=2.58, p=0.012). Hipertansif ve mikrovasküler komplikasyonu olan grupla, hipertansif ancak komplikasyonsuz grubun ortalama ET-1 düzeyleri karşılaştırıldığında ise aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p=0.625). 29Hastalık süresi 10 yıldan fazla olan hasta grubunda plazma ET-1 düzeyleri hastalık süresi 10 yıldan daha az olan hasta grubuna göre anlamlı yüksek bulunmuştur (jp-0.02). Bu bilgi daha uzun hastalık sürecinde daha çok ve hasarlı mikrovasküler komplikasyonlann gelişmesiyle açıklanabilir Ailesinde DM'lu hasta bulunan tip 2 DM'lu hastaların ortalama plazma ET-1 değerleri, ailesinde DM'lu hasta bulunmayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu (p=0.03). Bu sonuç bazı genetik ve çevre faktörlerinin de plazma ET-1 düzeylerini etkileyebileceği şeklinde yorumlanabilir Bizim çalışmamızda ayrıca tip 2 DM'lu hasta gruplarının ET-1 düzeyleri ile yaş, cinsiyet, açlık kan şekeri, HbAlc, hiperlipidemi, c-peptid, BMI ve sigara içimi arasında anlamlı korelasyon saptanmamıştır. Bu sonuçlara göre tip 2 DM'da plazma ET-1 düzeyleri komplikasyonlann varlığı ve yaygmlığıyla ilişkili olarak artmaktadır. Hipertansiyon, hastalık süresinin uzun oluşu, ailede DM hikayesinin bulunması gibi risk faktörleri yüksek plazma ET-1 değerleriyle birlikte iken; iyi metabolik kontrol, farklı tedavi modelleri, yaş, cinsiyet, hiperlipidemi, obesite ve sigara içimi gibi risk faktörleri plazma ET-1 düzeylerini etkilememektedir. 30