Harezm Türkçesinde isim

Abstract

Harezm Türkçesinde İsim adlı bu çalışma Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Türk Dili Bilim Dalı'na yüksek lisans tezi olarak sunulmak amacıyla hazırlanmıştır. Harezm Türkçesi çeşitli dil unsurlarını (Karahanlı, Kıpçak, Oğuz, Kanglı, yerli ağız özellikleri) bünyesinde taşıyan ve Orta Türkçenin temsilcisi sayılan bir dönemdir. Bu çalışmada, Harezm Türkçesi verimlerinden olan Nehcü'l-Feradis, Kısas-ı Enbiya, Mukaddimeni' 1-Edeb, Mucinü'l-Mürid, Satırarası Kur 'an Tercümesi, Hüsrev ü Şirin ve Muhabbet-Name adlı metinlerden kaynak olarak yararlanılmıştır. Çalışmamızın giriş kısmında dönemin tarihi ve dili hakkında bilgi verdik, kaynak metinlerimizi tanıttık. Daha sonra, dönemin eserlerinden elde ettiğimiz isimleri; 1. Yapı, 2. Çekim bakımından inceledik. Yapı bölümünde isimleri basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üç bölüme ayırdık. İsim yapan ekleri de bu bölümde Türemiş İsimler başlığında alarak Eski Türkçeden beri geçirdikleri fonomorfolojik ve fonksiyonel değişiklikler çerçevesinde ele aldık. Çekim bölümünde ise isim çekim eklerini inceledik ve onları da Harezm Türkçesindeki kullanımlarını biçim ve fonksiyon bakımından Eski Türkçe ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırdık. Çalışmamızın sonunda ekler diziniyle birlikte kaynakçayı da verdik. Anahtar kelimeler: 1. Harezm Türkçesi, 2. İsimler, 3. Ekler, 4. Eski Türkçe, 5. Türkiye Türkçesi.

IV NAME IN HAREZM TURKISH ABSTRACT The theses called Name in Harezm Turkish prepared for presenting to Erciyes University Social Sciences Institute, Turkish Language and Litarature Main Science Branch, Turkish Science Branch. Harezm Turkish is as an agent of Middle Turkish and this era supports various language characteristics (Karahanlı, Kıpçak, Oğuz, Kangh and local dialects properties) in its structure. In this study, these textes; Nehcü'l-Feradis, Kısas-ı Enbiya, Mukaddimetü'1-Edeb, Muinü'l-Mürid, Hüsrev ü Şirin, Muhabbet-Name, Satırarası Kur'an Tercümesi have been profited as a source. In introduction part of our study we submited history and the language of the century and we introduced source textes. Then we examine the names in to point of views: 1. Structure, 2. Inflection. In the structure part we took up names in three section; simple, derivate and compound. Affixes that make noun are in the title of Derivate Nouns. We studied these affixes with their fonomorphological and functional changes. In the infiiection part we concerned with noun infilection affixes and compared their usages, functions and forms in Harezm Turkish with Old Turkish and Turkey Turkish. We gave index of affixes and bibliography at the end of study. Key words: 1. Harezm Turkish, 2. Nouns, 3. Affixes, 4. Old Turkish, 5. Turkey Turkish.