kronik hemodiyaliz hastalarında psikiyatrik bozuklukların klinik parametreler ve hasta uyumu ile ilişkileri

Abstract

ÖZET Kronik hemodiyaliz hastalarında gerek kronik hastalığın kendisi, gerekse makineye bağımlı kalma zorunluluğu nedeniyle ruhsal bozuklukların sık görüldüğü bilinmektedir. Başta depresyon olmak üzere psikiyatrik bozukluklar hastaların yaşam kalitelerini ve tedaviye uyumlarım olumsuz yönde etkileyerek sağ kalım şanslarını azaltmaktadır. Bu çalışmada, hemodiyaliz hastalarının ruhsal belirtileri, psikiyatrik bozuklukları, psikopatoloji düzeyleri ve yaşam kaliteleri yönünden değerlendirilmesi, bulunacak sonuçların hastaların klinik parametreleri ve tedaviye uyum düzeyleri ile ilişkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya Temmuz-Ekim 2002 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Hemodiyaliz Ünitesi'nde, son dönem kronik böbrek yetmezliği nedeniyle düzenli olarak hemodiyalize giren 21 erkek, 9 kadından oluşan toplam 30 hasta alınmıştır. Hastaların diyaliz süreleri, serum Cr, BUN, Na, K, P, Ca, İPTH, Total protein, Albumin, Kolesterol, Trigliserid, Hb, Hct, Ferritin, Transferrin, Sedimentasyon, CRP, Fibrinojen, GFR, Kt/V, PCR, PRU, kan basıncı değerleri, vücut kitle indeksleri, interdiyalitik kilo artışı miktarları, diyaliz programlarına, ilaç tedavilerine ve diyetlerine uyum düzeyleri çalışma kapsamına alınmıştır. Hastaların psikiyatrik bozuklukları saptanırken Prime-MD tanı ölçeği, Hamilton depresyon ve anksiyete değerlendirme ölçeği, yaşam kalitesi düzeyleri saptanırken Kısa Form-36 yaşam kalitesi değerlendirme ölçeği kullanılmıştır. Prime-MD ölçeğine göre psikopatolojik tam alan hastaların, ruhsal yönden sağlıklı hastalara göre anlamlı ölçüde fazla miktarda interdiyalitik kilo artışı gösterdikleri saptanmıştır. Psikiyatrik bozuklukluklar ile hastaların diyaliz süreleri, serum Cr, BUN, Na, K, P, Ca, İPTH, Total protein, Albumin, Kolesterol, Trigliserid, Hb, Hct, Ferritin, Transferrin, Sedimentasyon, CRP, Fibrinojen, GFR, Kt/V, PCR, PRU, kan basıncı değerleri, vücut kitle indeksleri arasında ilişki bulunmamıştır. Hemodiyaliz hastalarında morbidite ve mortalite belirleyicilerinden olan interdiyalitik kilo artışı miktarları altta yatan bir psikiyatrik bozukluğa bağlı olabilir. Bu nedenle aşırı interdiyalitik kilo artışı olan hemodiyaliz hastalarının kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirmeye alınmaları gerekir. 45