Jane Austen`in kırsal toplum eleştirisi

Abstract

11 JANE AUSTEN'IN KIRSAL TOPLUM ELEŞTİRİSİ ÖZET İngiliz Edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Jane Austen'in eserlerinin yazılmasının üzerinden yaklaşık 200 yıl geçmiş olmasına rağmen eserleri halen büyük kitleler tarafından okunmaktadır. Yaşadığı dönemde başarısı fark edilmemiş, eserlerinin değeri anlaşılmamış olmasına rağmen günümüzde bu eserler gitgide artan kitleler tarafından zevkle okunmaktadır. Aradan geçen 200 yıl pek çok şeyi değiştirdiğinden eserlerdeki bazı olay ve tepkileri anlamak günümüz okuyucusu için zor olabilir; bu amaçla bu çalışmada öncelikle Austen'in yaşadığı dönemi İngiltere'sinin özellikleri incelenmiştir. Austen romanlarında kendisinin de ait olduğu orta sınıf olaylarını ele almıştır; karakterleri genellikle yüksek ye da düşük tabakaya değil, orta tabakaya aittir. Kendisi de 1814'te yeğenlerinden birine yazdığı bir mektupta amacını şu sözlerle ifade eder: `Kırsal bölgede bir köyde üç-dört aile. İşte işleyeceğim konu budur` (Austen-Leigh 1987, 96). Dolayısıyla, döneminin, İngiltere'nin toplumsal yapısının hızla değiştiği, ülkenin işgal edilme tehlikesiyle yüz yüze geldiği bir dönem olmasına rağmen- ki Avrupa tarihinin en dramatik, en çarpıcı olayları, Sanayi Devrimi, Amerika' nın Bağımsızlığı ve Fransa ile yapılan Napolyon Savaşları, onun yaşadığı dönemdedir, yazar bu olaylardan biç haberdar değilmiş gibi romanlarında bunlardan hiç bahsetmemiştir. Jane Austen'in yakın bir akrabasının eşi giyotinde can vermiş, subay kardeşleri deniz savaşlarına katılmışlardı. Ne var ki Jane Austen bütün bunları kendi gözleriyle görmediği için romanlarında bu olayları hiç olmamış varsaydı. Austen romanlarında hayal gücünden hiç yararlanmadan, gerçeklerden hiç ayrılmadan sadeceIll çok yakından bildiği bir çevrede çok yakından tanıdığı kişileri karakter olarak seçti ve İngiltere'nin kırsal bölgesindeki orta sınıfın az olaylı ve sessiz, sakin hayatını ele aldı. Eserlerinde önemli ve çarpıcı olaylardan bahsetmeyen, 42 yıllık kısa hayatı boyunca çok fazla bir şey yaşamamış ve bir papazın sekiz çocuğundan biri olan Austen nasıl oluyor da ölümünün üzerinden neredeyse iki yüzyıl geçmesine rağmen günümüz okuruna hala hitap edebiliyor? Babasından aldığı eğitimle ve çocuk yaşta yazdığı eserler nasıl oluyor da günümüz okurunu onun karakterlerinin analizlerini yapmaya ve yorumlamaya teşvik ediyor? Yazarın kırsal toplum üzerinde yaptığı eleştiriler ve ince zekâsı kitaplarının hâlâ okunmasının nedenlerinden biri sayılabilir. Yazarın İngiliz orta sınıfına yaptığı bu eleştiriler bu çalışmanın amaçlarından biridir. Bu çalışmada tarihsel-biyografik eleştiri akımından yola çıkılarak yazarın iki eseri, Pride and Prejudice ve Sense and Sensibility, yazıldıkları dönem şartlan çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu akım yazarın eserini yazarken yaşadığı olaylardan etkilendiğini ve dolayısıyla eserde yazarın yaşadıklarından mutlaka izler olduğunu savunur. Bu yüzdendir ki bu çalışmada Austen' in hayatı ve mektupları incelenmiştir. Ayrıca Austen kendi deneyimlerinden, duyup gördüğü olaylardan başka birşeyden bahsetmediğine göre böyle bir çalışma, eserleri anlamada çok faydalı olacaktır. Bunun için de önce o dönem İngiltere'sinin sosyal özellikleri farklı açılardan incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde de yazarın, döneminin özelliklerini Pride and Prejudice ve Sense and Sensibility adlı romanlarına nasıl yansıttığı incelenmiştir. Anahtar kelimeler: günlük olaylar, orta sınıf karakterler, ironi, kırsal toplum

IV JANE AUSTEN'S CRITICISM ON PROVINCIAL SOCIETY ABSTRACT Jane Austen is considered by many as one of the greatest and distinguished writers of English literature. Although her success and influence is negligible in her lifetime, her novels are still being read with pleasure; actually they are being read more and more as time passes, and films are being made out of them despite the passing 200 years. Taking those years into account, it actually is hard to understand some of the aspects of her novels. That is why this study aims at revealing the characteristics of her time. She writes about middle class in the country, not in the city, not about extremely rich or poor people. Jane Austen confesses that she is an author who writes merely about three or four families in a country village, writing mostly love stories (Austen-Leigh 1987, 96). She writes as if she were unaware of the socio-economic and political events of the time; never mentioning the French Revolution, Napoleonic Wars and Industrial Revolution, all of which occur at her time. In fact she is aware of all as the husband of one of her friends is killed in the guillotine and her naval brothers join the wars (Pinion 1973, 9). In her novels, however, she depicts small networks of friends and relations in a secluded homogenous community, from which events of national significance seem remote. Then, how can Austen, who never mentions any of the crucial events of her time in her works, never leaves the South of England in her short life span of 42 years, never marries and who is one of the eight children of a middle class reverend, still address the 21st century reader? How can her works, many of which she writes at her teens with the education she has taken from her father make the contemporary reader still discuss and try to understand the behaviours of the characters in the novel? Despite those passing years, how is Jane Austen still widely read and appreciated? Obviously, her wit andhumour, her display of literary parody contributes a lot to her works' being read even after two centuries. Jane Austen's novels are regarded as some of the finest witty and humorous writings in the English language, such as Mr Collins and Mrs Bennet. This is another aim of this study; to show her ironic point of view towards the English society. She displays her distinguished wit in her works in which she ridicules the middle class she writes about. In the study, the two novels of Austen- Pride and Prejudice and Sense and Sensibility will be examined according to historical-biographical literary criticism. Historical- biographical criticism argues that the lives and experiences of authors definitely affect their writings, so in order to comprehend a literary work, the author's life should be studied. In addition, as Austen is an author who never goes beyond what she experiences herself, the examination of her life contributes a lot to the understanding of the novels. In these respects, Jane Austen's life and letters help the reader a lot as it is possible to find a great many reflections in the novels. While she accepts the power of the traditions instead of rebelling, she sometimes reveals her dissidence in terms of culture, marriage, education, man-woman relationship, family, manners, religion and ideology in her six novels. Thus, her characters sometimes sway from the dominant ideology of the society as in the case of Elizabeth and Darcy in Pride and Prejudice. Key words: daily events, middle-class characters, irony, provincial society