İnsancıl müdahale kavramı ve 11 Eylül sonrası ABD müdahaleciliği

Abstract

Soğuk Savaş sonrası dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanan insani krizlerin artması, bir devletin vatandaşlarına uyguladığı ağır insan hakları ihlalleri karşısında uluslararası toplumun sorumluluğu olduğu inancını pekiştirmiştir. İnsancıl müdahale kavramı da uluslararası ilişkiler literatüründe edindiği yeri bu gelişmelere borçludur. Bu kavramın tarihsel ve felsefi kökenlerinin araştırılması haklı savaş kuramı ile ilişkilendirilmesini sağlamıştır. Tarih boyunca kuvvet kullanımının nedenleri, hangi durumlarda haklı kabul edilebileceği ve sınırlarının ne olduğu üzerine tartışmalar yürütülmüştür. Devletlerin egemen eşitliği prensibinden hareketle kuvvet kullanımının sınırlandırılmasına yönelik adımlar atılmış, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda kuvvet kullanımı açıkça yasaklanmıştır. Kuvvet kullanımı içermesi nedeniyle insancıl müdahale kavramı da bu yasağın kapsamına girmektedir ve bir müdahalenin hukuka uygun olması için Güvenlik Konseyi tarafından yetkilendirilmiş olması gerekir. 11 Eylül sonrası ABD'nin değişen güvenlik ve dış politika algısı çerçevesinde ortaya konulan Bush Doktrini açıkça terörizme karşı savaş ilan etmektedir. Bu bağlamda Afganistan ve Irak'ta gerçekleşen müdahaleler birtakım insancıl gerekçelere dayandırılmış olması ve Güvenlik Konseyi yetkilendirmesi olmaksızın gerçekleşmesi bakımından önemlidir. Bu çalışmada insancıl müdahale kavramı ve uluslararası hukuktaki yeri incelenecek ve 11 Eylül sonrası ABD müdahaleciliği Birleşmiş Milletler hukuk sistemi ve insancıl müdahale kavramı çerçevesinde değerlendirilecektir.Anahtar Kelimeler: İnsancıl Müdahale, Haklı Savaş, Kuvvet Kullanma, Birleşmiş Milletler, 11 Eylül, Bush Doktrini, Terörizme Karşı Savaş, ABD Müdahaleciliği

Increased humanitarian crises in various parts of the world Post-Cold War, strengthened the belief that the international community is responsible for the gross human rights violations imposed by a state on its citizens. The concept of the humanitarian intervention owes its place in the literature of international relations to these developments. Researching the historical and philosophical origins of this concept made it possible to relate it just war theory. Throughout history, there have been discussions about the reasons for the use of force, in which situations it could be justified and what its borders are. With the principle of sovereign equality of states, steps were taken to limit of use of force, use of force was clearly prohibited in Charter of United Nations. Because of the use of force, the concept of humanitarian intervention is covered by this prohibition and for an intervention to be compliance with laws, it must be authorized by the Security Council. The Bush Doctrine, which was put forward within the framework of the changing US perception of security and foreign policy after 9/11, clearly declares war on terrorism. In this context, it is important that the interventions in Afghanistan and Iraq are based on a number of humanitarian reasons and without the authorization of the Security Council. In this study, the concept of humanitarian intervention and its place in international law will be examined and US interventionism after 9/11 will be evaluated within the framework of the United Nations legal system and the concept of humanitarian intervention.Keywords: Humanitarian Intervention, Just War, Use of Force, United Nations, 9/11, Bush Doctrine, War on Terrorism, US Interventionism