Karakaya baraj gölünde yaşayan Cyprinidae familyasına ait bazı türlerin karyolojik analizleri

Abstract

ÖZET Doktora Tezi KARAKAYA BARAJ GÖLÜ'NDE YAŞAYAN CYPRİNİDAE FAMİLYASINA AİT BAZI TÜRLERİN KARYOLOJİK ANALİZLERİ Muhammet GAFFAROĞLU İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı 64 + vii sayfa 2003 Danışman: Prof. Dr. Eşref YÜKSEL Bu çalışmada, balık taksonomisine, filogenisine ve evrimine katkı sağlanması amacıyla Cyprinidae familyasına ait üç balık türü; Acanthobrama marmid Heckel, 1843, Chalcalburnus mossulensis Heckel, 1843 ve Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843)'un kromozom sayılan, kol sayıları (NF), karyotip morfolojileri, nükleolus organizatör bölgeleri (NOB) ve ploidi seviyeleri belirlendi. Bu amaçla Karakaya Baraj Gölü' nün üç ayrı bölgesinden toplanan balıklar üzerinde karyotip için Collares-Pereira (1992)'nın `Havada Kurutma` tekniği ve gümüş boyama için Howell ve Black (1980)'in `NOB Bantlama` tekniği kullanıldı. Araştırmalar sonucunda; üç türe ait örneklerde kromozom sayısı 2n=50 ve NF A. marmid 'de 94, C. mossulensis 'de 88 ve C. macrostomus' da, 92 bulundu. Her üç türün submetasentrik kromozomlarında iki çift NOB belirlendi. İnterfaz evresindeki alyuvar hücrelerinde ploidi seviyesi incelendi ve bütün türlerin diploid olduğu tespit edildi. Karyotip ve NOB bakımından tür içi varyasyon bulunamadı. Diğer taraftan türler arasında kromozom sayılan aynı olmakla beraber, kol sayısı ve karyomorfolojik bakımdan farklılıklar bulundu. Ayrıca türler arasında NOB özelliklerinde bazı farklılıklar gözlendi. Elde edilen veriler, daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırılarak sitogenetik, taksonomik, fılogenetik ve evrimsel durumları tartışıldı. ANAHTAR KELİMELER: Karakaya Baraj Gölü, Sazangiller, Acanthobrama marmid, Chalcalburnus mossulensis, Cyprinion macrostomus, Kromozom, Karyotip, Nükleolus Organizatör Bölge (NOB), Ploidi.

ABSTRACT Ph. D. Thesis THE CARYOLOGICAL ANALYSIS OF SOME SPECIES FROM CYPRINIDAE IN KARAKAYA DAM LAKE Muhammet GAFFARO?LU İnönü University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology 64 + vii pages 2003 Supervisor: Prof. Dr. Eşref YÜKSEL In this study, the chromosome numbers, fundamental numbers (NF), the morphological structure of karyotypes, nucleolus organizer regions (NOR) and ploidy levels of three fish species Acanthobrama marmid Heckel, 1843, Chalcalburnus mossulensis Heckel, 1843 and Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843) from Cyprinidae were investigated in order to contribute to the taxonomy, phylogeny and evolution of fish. The three fish species studied here, were net-trapped alive from three different regions of the Lake. The karyotype analysis was carried out using `Air Drying` technique of Collares-Pereira (1992) and for silver staining `NOR Banding` technique of Howell and Black (1980). Results showed that the number of chromosomes in these three species were 2n=50 with NF 94, 88 and 92 for A. marmid, C. mossulensis and C. macrostomus, respectively. Two pairs of NOR were determined on submetacentric chromosomes in all three species. When the ploidy levels of the interphase erythrocytes of all three species was considered, they were all determined to be diploids. No intraspecies difference was determined regarding both karyotype and NOR. On the other hand, while the number chromosomes were the same for all three species, they showed a distinct karyomorphological and NF pattern. Furhermore, the interspecies NOR charasteristics were determined to be different. Considering previous studies, results were discussed with regard to cytogenetical, taxonomical, phylogenetical and evolutionary aspects of fish species subject to this study. KEYWORDS: Karakaya Dam Lake, Cyprinidae, Acanthobrama marmid, Chalcalburnus mossulensis, Cyprinion macrostomus, Chromosome, Karyotype, Nucleolus Organizer Region (NOR), Ploidy. u