Psöriazis hastalarında serum endotelin-1 ve nitrik oksit düzeylerinin hastalık şiddeti ile ilişkisi

Abstract

Psöriazis, güçlü bir genetik yatkınlığı olan kronik, inflamatuar bir deri hastalığıdır. Hastalık; dünya popülasyonunun %1-3'ünde görülür, erkek ve kadınlarda eşit sıklıkta izlenir. Psöriazisin etyopatogenezi henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Günümüzde psöriazisle ilişkili birçok gen tesbit edilmiştir ancak çevresel tetikleyicilerin bu genler üzerindeki etkileri ve hastalığın patogenezindeki rolleri açık değildir. Keratinositler sitokin ve büyüme faktörleri üretebilir ve bunlardan bazıları otokrin yolla hücre proliferasyonunu uyarabilir. Endotelinler (ET), ET-1, ET-2 ve ET-3 olarak adlandırılan üç vazoaktif peptit ailesidir. Psöriaziste interlökin (IL)-8, IL-1ß, tümör nekroz faktörü (TNF)-? gibi sitokinlerin etkisi ile keratinositlerden sentezlenebilir. Sentezlenen ET-1, keratinositler üzerine otokrin büyüme faktörü etkisi gösterir ve keratinosit proliferasyonunu kronik olarak uyarır. Artmış olan ET-1 muhtemelen ETB reseptörleri aracılığı ile nitrik oksit (NO) sentezini de uyarır. Nitrik oksit ise bir çok fizyolojik ve patolojik olayda rol alan ve lokal olarak sentezlenen bir habercidir. Nitrik oksit sentaz (NOS) enziminin izoformları aracılığıyla arjininden sentezlenir. Proinflamatuar sitokinlerden IL-1? ve TNF-? aynı zamanda NO sentezini de uyarır. Artan NO üretimi ise keratinosit proliferasyonunu arttırır. Psöriaziste, ET-1 ve NO düzeylerinin psöriatik doku ve serumda arttığı bulunmuştur.Çalışmamızda, psöriaziste serum ET-1 ve NO düzeylerinin hastalığın şiddeti ile ilişkisini saptamak amaçlanmıştır. Çalışmaya 34 psöriazis hastası ve 35 kişilik kontrol grubu alındı. Hastaların yaş ortalaması 34.82±11 ve kontrol grubunun yaş ortalaması 31.86±8.5 yıl idi (p>0.05). Hastaların ve kontrol grubunun cinsiyet dağılımı benzerdi. Hastalığın şiddeti psöriazis alan şiddet indeksi (PASİ) kullanılarak belirlendi. Hastalar, hastalığın şiddetine göre hafif (PASİ:0-5), orta (PASİ:5-15) ve şiddetli (PASİ:15 ve üzeri) olarak gruplandırıldı. Hasta ve kontrol grubundan kan örnekleri alınarak değerlendirildi. Serum ET-1 düzeyleri ELİZA yöntemi kullanılarak belirlendi. Nitrik oksit lokal olarak etki gösteren, yarı ömrü kısa bir moleküldür ve ölçümü oldukça zordur. Bu nedenle serum NO düzeyinin göstergesi olarak son ürünleri olan nitrit (NO2) ve nitrat (NO3) düzeyleri kullanılır. Serum NO düzeyleri greiss reaktanı kullanılarak belirlendi. İstatistiksel analizlerde bağımsız t testi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak kabul edildi.Psöriazis hastalarında ortalama serum ET-1 değeri 13,7±9,43 pg/ml, kontrol grubunda 9,90±3,05 pg/ml idi (p<0.05). Hastaların serum ET-1 değerleri ile PASİ skorları arasında direkt bir korelasyon tesbit edildi.Psöriazis hastalarında ortalama serum NO2 değeri 42,77±14,28 µmol/L, kontrol grubunda 37,53±10,72 µmol/L idi. Hasta ve kontrol grupları karşılaştırıldığında fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Psöriazis hastalarında ortalama NO3 değeri 39,04±14,68 µmol/L, kontrol grubunda 33,76±10,56 µmol/L idi. Hasta ve kontrol grupları karşılaştırıldığında fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Hastaların serum NO2 ve NO3 değerleri ile PASİ skorları arasında, ET-1'e benzer şekilde direkt bir korelasyon tesbit edildi.Sonuç olarak; kronik plak tip psöriaziste serum ET-1 ve NO düzeyleri artmış olup, hastalık şiddeti ile direkt korelasyon mevcuttur. Bu bulgular psöriazis patogenezinde ET ve NO'in rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Hastalık şiddeti ile korelasyon göstermesi nedeniyle, bu iki parametre psöriazis şiddetinin ölçülmesinde bir kriter olarak kullanılabilir.Anahtar kelimeler: Psöriazis, PASİ, Endotelin, Nitrik oksit

Psoriasis is a chronic inflammatory skin disease with a strong genetic background. The disease occurs in 1-3% of the world?s population, equally in males and females. Etiopathology of psoriasis has not been fully understood yet. To date, some psoriasis-susceptibility genes have been identified but their role in disease pathogenesis and the effect of environmental triggers on these genes is not clear. Keratinocytes can produce cytokines and growth factors, and some of these can stimulate cell proliferation through an autocrine loop. Endothelins are a family of three vasoactive peptides, termed endothelin (ET)-1, ET-2 and ET-3. Inflammatory cytokines such as interloukin (IL)-1ß, IL-8, tumor necrosis factor (TNF)-? increase the production of ET-1 that in turn may lead to the chronic stimulation of keratinocyte proliferation. Increased production of ET, probably via ETB receptors, increases NO secretion. Nitric oxide (NO) is a locally synthesized messenger with many physiological and pathological activities. It is synthesized from arginine by isoforms of nitric oxide synthase (NOS) enzymes. Proinflammatory cytokines including IL?1? and TNF-? also induce iNOS and thereby increase NO production. Increased production of NO increases keratinocyte proliferation. High levels of ET-1 and NO have been found in psoriatic skin and in the serum of patients with psoriasis.The present study aims to determine the serum levels of ET-1 and NO in psoriasis and figure out the relationship between the severity of disease. Thirty four patients with psoriasis and 35 healthy individuals were included in the study. The mean age of patients were 34.82±11 and the mean age of controls were 31.86±8.5 years (p>0.05). Patients? and controls? sex distrubitions were similar. The patiens were divided as mild (PASI: 0-5), moderate (PASI: 5-15), severe (PASI: 15 and over) according to disease severity. Blood samples were collected from the patients, and controls. Serum ET-1 levels were determined with ELISA method. NO acts locally and has a brief half-life, and the measurement of the NO radical itself is difficult. For this reason, determination of the stable end product of NO metabolism, total nitrite (NO2) and nitrate (NO3), in serum is usually used as a marker of NO production. NO was quantified by measurements of the NO metabolite nitrite and nitrate by using the Griess reagent as previously described. Independent t test was used for statistical analysis and p<0.05 was considered as significant.According to our results; the mean ET-1 level was 13,7±9,43 pg/ml in psoriasis and 9,90±3,05 pg/ml in control group (p<0.05). Direct correlations found between serum ET-1 levels and PASI score of psoriasis.The mean NO2 levels were 42,77±14,28 µmol/L in psoriasis and 37,53±10,72 µmol/L in control group. There was no statistically meaningfull difference between them (p>0.05). The mean NO3 levels were 39,04±14,68 µmol/L in psoriasis and 33,76±10,56 µmol/L in control group. There was also no statistically meaningfull difference between them (p>0.05). Direct correlations were found between serum NO levels and PASI scores of psoriasis as in ET-1 levels.In conclusion, serum ET-1 and NO levels were found as high in psoriasis. We found direct corelations between ET-1, NO levels and PASI scores. Our results suggest that ET-1 and NO may have a role in the pathogenesis of psoriasis. Moreover, these two parameters may be used as indicators of disease severity.Key words: Psoriasis, PASI, Endothelin, Nitric oxide