Üretim ve hizmet sektöründe çalışan işçilerde ruhsal sağlık düzeyi, ruhsal belirti dağılımı, algılanan sağlık, iş doyumu, yaşam doyumu ve sosyodemografik özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZETÜRETİM VE HİZMET SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN İŞÇİLERDE RUHSAL SAĞLIK DÜZEYİ, RUHSAL BELİRTİ DAĞILIMI, ALGILANAN SAĞLIK, İŞ DOYUMU, YAŞAM DOYUMU VE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASIAmaç: Üretim ve hizmet sektöründe çalışan işçilerde ruhsal sağlık düzeyi, ruhsal belirti dağılımı, algılanan sağlık düzeyi, iş doyumu, yaşam doyumu ve sosyodemografik özelliklerinin karşılaştırılması, çalışanların ruh sağlığı profilinin kesitsel olarak belirlenmesi, risk etkenlerinin saptanması hedeflenmiştir.Gereç ve Yöntem: Çalışmanın amacı yazılı ve sözlü olarak sunulduktan ve gönüllü katılımcılardan yazılı onay alındıktan sonra sosyodemografik veri formu, Genel Sağlık Anketi (GSA), Yaşam Doyum Ölçeği (YDÖ), Algılanan Sağlık Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği (İDÖ), Kısa Semptom Envanteri (KSE) uygulanmıştır.Bulgular: Çalışmaya %5,8'i (17) kadın, % 94,2'si (274) erkek olmak üzere toplam 291 işçi alındı. Çalışmaya katılan işçilerin %44,7'si (130) temizlik, %55,3'ü (161) tekstil fabrikası işçisidir. Örneklemin yaş ortalaması 31,78'dir. Üretim sektöründe eğitim yılı yüksek olanların oranı daha fazladır. Hizmet sektöründe çalışanların %57'si ilkokul ve ortaokul mezunu iken üretim sektöründe çalışanların %61'i lise ve üzeri okul mezunudur. Yaşam Doyumu ve iş doyumu açısından iki sektör karşılaştırıldığında hem yaşam doyumunun hem de iş doyumunun üretim sektöründe çalışanlarda anlamlı derecede daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Kısa Semptom Envanteri ölçeğinin tüm alt ölçeklerinde iki sektör arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Kısa Belirti Envanterinde rahatsızlık ciddiyeti indeksi ortalaması hem genel toplamda, hem de her iki sektörün ortalamalarında kesme noktasının üzerinde yer almaktaydı. GSA puanı ile yaşam doyumu arasında negatif bir ilişki vardı ve GSA puanı arttıkça bireyin yaşam doyumu azalmaktaydı. İş doyumu ile Belirti Toplamı İndeksi arasında negatif ilişki bulundu. Bireyin yaşam doyumu arttıkça Belirti Toplamı İndeksi puanı anlamlı olarak azalmaktaydı.Sonuç: Çalışmamızda yaşam doyumu ile iş doyumu arasındaki ilişkinin pozitif olduğu ve bireyin iş doyumunun artışına bağlı olarak, yaşam doyumunun arttığı görülmüştür. Bu iki değişken arasında anlamlı bir ilişki olması, yaşam doyumu içerisinde iş doyumunun önemli bir yeri olduğunu göstermektedir. KSE'de rahatsızlık ciddiyeti indeksi ortalamasının hem genel toplamda, hem de her iki sektörün ortalamalarında kesme noktasının üzerinde yer alması ve çalışanların psikiyatrik rahatsızlıklar açısından risk oluşturacak düzeyde ruhsal belirtiye sahip olduklarını göstermektedir. İşsizlik kaygısı, iş güvencesi olmaması, ücretlerin yoksulluk sınırının dahi altında olmasının altta yatan en önemli nedenler olduğu düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: işçi, üretim sektörü, hizmet sektörü, ruhsal sağlık, ruhsal belirti, algılanan sağlık, iş doyumu, yaşam doyumu, kısa semptom envanteri

SUMMARYTHE COMPARISON OF MENTAL HEALTH LEVEL, DISTRIBUTION OF MENTAL SIGNS, PERCEIVED HEALTH, OCCUPATIONAL SATISFACTION, LIFE SATISFACTION AND SOCIODEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS AMONG WORKERS OF PRODUCTION AND SERVICE INDUSTRIESObjektive: The aims of the thesis are comparing mental health levels, distribution of mental signs, perceived health, occupational satisfaction, life satisfaction and sociodemographic characteristics among workers of production and service industries; cross-sectional determination of the mental health profiles and risk factors.Material and Method: With written permissions of volunteer participants after verbal and wrtitten introduction of the study purpose; sociodemographic data form, General Health Questionnare (GHQ), Life Satisfaction Scale (LSS), Perceived Health Scale (PHS), Occupational Satisfaction Scale(OSS), Brief Symptom Inventory (BSI) have been applied.Results: The study is enclosing totally 291 employees, 5.8%(17) women and 94,2%(274) men. The participants consist of 44,7%(130) cleaning workers and 55,3%(161) textile factory workers. The mean age of the sample is 31,78 years. The rate of longer educational period is higher in production industry. While 57% of the service industry workers are elementary school and junior high school graduates, 61% of the production industry workers are high school or above graduates. A comparison between production and service industries about life satisfaction and occupational satisfaction shows significant difference in production industry. There were no significant differences between two workplaces, in all subscales of Brief Symptom Inventory?s scales. In both industries, the mean Positive Symptom Distress Index is over the cut-off point in positive symptom total. The score of GHQ and life satisfaction show a negative correlation. There is negative correlation found between occupational satisfaction and positive symptom total index. The positive symptom total index score is reducing expressively while life satisfaction of the individual is increasing.Conclusion: Our study discloses positive correlation between life satisfaction and occupational satisfaction; life satisfaction increases dependant to the raise of occupational satisfaction. The significative reletion between these two variables shows that occupational satisfaction has an important place in life satisfaction. The BSI?s inconvenience index average is over the cut-off point in general summary and also in both industries averages, which shows the workers have risk level mental indications in terms of psychiatric discomforts. The unemployment fear, the absence of occupational security, the minority of wages which are even under the poverty limit are being thougt as the most important underlying reasons.Key words: Worker, production industry, mental health, mental indicator, perceived helath, occupational satisfaction, life satisfaction, brief symptom inventory.