İstanbul güney şelfi (Ahırkapı-Büyükçekmece) sığ sismik verilerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu tezde sığ sismik yansıma verileri kullanılarak, Ahırkapı - Büyükçekmece arasında kalan İstanbul şelfinin sığ tektonik yapısı araştırılmış, Kocaeli 1999 Depreminin Avcılar Bölgesi üzerindeki yüksek hasarına çözüm getirilmeye çalışılmıştır. Günümüzde büyük oranda aktif olmadığı söylenebilen bu şelf alanında sismik kesitlerde gözlenen fayların bir kısmı KB-GD, diğerleri ise D-B yönünde uzanmaktadır. D- B yönünde izlenenlerden en önemlisi güneyde yamaç ile bütünleşik olan Adalar Fayıdır. Güneyindeki kaymalar Adalar Fayının aktivitesini koruduğunu göstermektedir. KB-GD yönündeki faylar ise Çekmece göllerinin gerisindeki aynı yönlü çizgiselliklerin deniz içindeki uzanımı olarak yorumlanmıştır. Bu çizgisellikler muhtemelen sağ yanal doğrultu atımlı bir sisteme (Trakya-Eskişehir fay kuşağı) aittir. Elde edilen yapı haritası, Kuzey Anadolu Fayı (KAF) kuzey kolu üzerinde oluşan büyük depremler sonucunda Avcılar ve yalan çevresinde belli lokalitelerde oluşan yüksek hasarın nedeni olarak sözü geçen KB-GD gidişli ve sağ yanal doğrultu atımlı sisteme ait eski faylarım gösterebilir. Bu fayların oluşturduğu süreksizlikler üzerlerinde bulunan yapılar için deprem dalgalarının hasarlarını artırıcı rol oynamaktadır. 111

ABSTRACT Shallow tectonic structure of the part of Istanbul shelf area (Ahırkapı - Büyükçekmece) was investigated using shallow seismic reflection data collected by two different institutions. A different solution was suggested for the high damage of the 1999 Kocaeli Earthquake on the Avcılar District. The faults observed on the shelf area, which seems to be not so active at present, have two different directivities; NW-SE and E-W. The Adalar Fault, which is integrated with the slope, is the most important one of the E-W trending faults. The sediment slumps observed on the slope indicate that the Adalar Fault is active at present. On the other hand, the NW-SE trending faults are interpreted as the prolongation of the lineaments observed on land behind the Çekmece lakes. These lineaments are highly possibly belong to a dextral strike-slip system, namely the Trakya-Eskişehir fault zone. On the basis of the obtained structural map drawn from bulky shallow seismic reflection data, the high damage observed at some localities at the Avcılar District and its environs after the disastrous 1999 Kocaeli Earthquake, which occurred on the northern strand of the North Anatolian fault zone, is caused by these old NW-SE trending strike-slip faults. The low-velocity discontinuity zones coinciding to these faults may cause the earthquake waves coming from any direction become much more disastrous for the civil structures above. IV