Hemşirelerin sosyodemografik verileri ve tükenmişlik düzeyleri ile organ nakline bakış açıları arasındaki ilişki

Abstract

Amaç:Bilim ve teknolojideki yeniliğin bir sonucu olan organ nakilleri ile organ yetersizliği ya da organ kaybı gibi nedenlerle hayati tehlikesi olan bireylerin yaşam kalitesi ve yaşam süresi artış göstermiştir. Fakat nakiller için gerekli organlar ise dini, etik, sosyal, ekonomik, yasal durumlar ve hasta ve hasta yakınlarının yanlış fikir ve inançlarının bir sonucu olarak yeterli düzeyde temin edilememektedir. Bununla beraber, organ ihtiyacı gün be gün artmaktadır.Hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirip yönlendiren hemşirelerin konu ile ilgili inanç ve tutumları bu sorunların çözümünde oldukça büyük bir öneme sahiptir.Biz bu nedenle hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sosyodemografik verilerinin, organ nakli ile ilgili düşüncelerini nasıl etkilediğini tespit etmeyi planladık.Gereç ve Yöntem:Çalışmaya, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Turgut Özal Tıp Merkezi Hastanesinde çalışmakta olan 201 hemşire alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Sosyodemografik Veri Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Organ Nakline İlişkin Görüş Değerlendirme Formu kullanılmıştır.Bulgular:Katılımcıların; %61'i organ nakli ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığını belirtmiştir. Hemşirelerin %42'si, organlarını bağışlamayı düşündüğünü ifade etmiştir. Evli olanların ve sağlıklı olanların daha yüksek oranda organ bağışlama düşüncesine sahip olduğu izlenmiştir. Beyin ölümü durumunda katılımcıların %46'sı organlarının bağışlanmasını istemiştir. Katılımcıların %32'si beyin ölümü durumunda yakınlarının organlarını bağışlayabileceğini belirtmiştir. Dini inançların organ nakline engel olduğuna inananların %33'ü organlarını bağışlamayı düşünmektedir. Dini inançların organ nakline engel olmadığına inananların %57'sinin organlarını bağışlamayı düşündüğü izlenmiştir. Beyin ölümü gerçekleşen hastaların yakınlarına, hastanın organ verici adayı olması ile ilgili bilgilendirme ve yönlendirmeyi konu ile ilgili yeterli bilgiye sahip olduğunu düşünen çok az sayıda sağlık çalışanının (%22) yaptığı belirlenmiştir.Kişisel Başarı Alt Ölçeğinden alınan puanların artması ile organ bağışlama düşüncesinin arttığı izlenmiştir. Katılımcıların; nakli yapıldığını bildiği organ sayısı ve organ nakli ile ilgili sahip olduğu bilgi seviyesine paralel olarak organ bağışına evet dediği görülmüştür. Organ nakillerinin arttırılması ile ilgili olarak katılımcıların %39,8'i toplumun eğitilmesinin ve bununda özellikle görsel ve yazılı basın aracılığıyla bilgilendirme ve bilinçlendirme ile yapılması gerektiğini ifade etmiştir. Hemşirelerin %44,8'i konuyla ilgili herhangi bir düşünce veya önerisi bulunmadığını belirtmiştir.Sonuç:Hemşirelerin ve sağlık personelinin, organ bağışı konusunda yeterli duyarlılığa ya da kesin fikirlere sahip olmadığı görülmüştür. Tükenmişlik duygusuyla beraber, konu ile ilgili bilgi seviyesi ve dini inançların organ bağışı ile ilgili fikirleri şekillendirdiği izlenmiştir. Sonuç olarak, organ naklinin istenilen seviyeye ulaşması, iyi bir organizasyon ve takım çalışmasının da gerekliliğini göstermiştir.Anahtar Kelimeler:Hemşire, Organ Nakli, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Sosyodemografik Veri Formu

AimWith the and of organ transplantations emerging as a consequence of the innovation in science and technology, life span and the quality of life have been advancing in individuals having life-threatining conditions because of organ failure or loss. Adequate organ donation cannot be ensured as a result of religions, ethical, social, economical and legal aspects due to the misconceptions and misconductions of the patients and their relatives; meanwhile need for organ donation steadily increases.The cognitive, belief and attitude of health care personnel can evidently change the results of the administration, as they are quite efficient in instructing and guiding the patients and their relatives who are candidates for organ transplantation or donation.We aimed to find out how the sociodemographic data and level of burn out in nurses effected their considerations (perspectives) upon organ donation.Method201 nurses working in İnonü University Medical Faculty, Turgut Özal Medical Center were included in the study. Sociodemographic Data Form, Maslach Burn Out Inventery and Sentiments Evaluation form Upon Organ Donation were used as data collection tools.Results61% of the participants expressed that they did not have enough information about organ transplantation and, 42% expressed that they are willing to donate their organs. Married and healthy participants were observed to be more prone to donation.46% of the participants stated that they would favor to donate their organs in case of brain death. 32% of the participants stated that they might donate their relatives? organs in case of brain death. While 33% of the participants who believe that their religions beliefs hinder organ transplantation consider organ donation 57% of the ones who believe that their beliefs do not cause any handicap consider organ donation. It was observed that only a few of the participants (22%) who thinks that they have enough information about the issue, gave the instructions and the guidance to the relatives of the patients who had experienced brain death about being a candidate for organ donation. It was observed that the consideration of organ donation increased as the Personel (Individual) Success Subscale points are increased. Consideration of the organ donation amoung the participants seemed to increase in parellel with their levels of cognitance releated to organ donation and with the number of organ transplantation which they know as being performed successfully. 39,8% of the participants stated that the education of the society via pres agencies should be performed in order to increase the organ donation rates and, 44,8% stated that they did not have any opinion or suggestion concerning the issue.ConclusionWe conclude that the nurses and the health care personel did not have definite opinions or adequate sensitivity upon organ donation. Level of information and religious beliefs together with the sense of exhaustion seemed to shape the opinions related to organ donation. Eventually, it appears that reaching a desired level in organ transplantation causes an increase in the number of donated organs which also requires a good organization and a teamwork.Keywords:Nurse, Organ Transplantation, Maslach Burn Out Inventery, Sociodemographic Data