Klasik Türk şiirinde su

Abstract

Su, yaşamın özüdür. Bu tezde amaç yaşam kaynağı suyun klasik Türk şiirinde nasıl ve ne yönde ele alındığını ortaya çıkarmaktır. Söz konusu amaç dahilinde Kutadgu Bilig'den (11. yüzyıl) başlanarak Fuzûlî'nin Türkçe Dîvân'ına (16. yüzyılın ilk yarısı) kadar on dört eser (Risaletü'n-nushiyye, Nesîmî'nin Türkçe Dîvânı, Mantıku't-tayr, Süheyl ü Nevbahâr, İskendernâme, Kıssa-i Yûsuf, Ahmed-i Dâî Dîvânı, Cemşid ü Hurşid, Ahmed Paşa Dîvânı, Avnî Dîvânı, Vesîletü'n-necât, Hevesnâme) tarama yöntemiyle incelenmiştir. Tespit edilen suyla ilgili kavramlar yorumlanarak yakınlıklarına göre gruplandırılmış, suyun anlam çerçevesi bütün yönleriyle gösterilmek istenmiştir. Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde medeniyet ve kültür bağlamında su konusuna değinilmiş, ikinci bölümde suyun dinlerdeki yerine dair bilgi verilmiş ve su temelli inanışlar ile uygulamalar ele alınmış, üçüncü ve son bölümde de su ile ilgili şiirler yorumlanarak suyun klasik Türk şiirindeki önemi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Water is the essence of life. And aim in this thesis is to find out how water is handled in old Turkish poetry and what direction is used for this. Within the purpose of the subject matter has studied fourteen work from Kutadgu Bilig to Turkish Dîvân of Fuzûlî (Risaletu'n-nushiyye, Turkish Dîvân of Nesîmî, Mantıku't-tayr, Suheyl u Nevbahâr, Iskendernâme, Kıssa-i Yûsuf, Dîvân of Ahmed-i Dâî, Cemshid ü Hurshid, Dîvân of Ahmed Pasha, Dîvân of Avnî, Vesîletü'n-necât, Hevesnâme). In the thesis scanning method is used. Water concepts that found in study are commented and grouped. In this way, meaning frame of water is wanted to be shown in all aspects. The thesis have got three parts. First part of it concern with water within the context of civilization and culture. Second part about water's meaning and using in religions like Judaism, Christianity and Islam are called Abrahamic religions. Also this part of the thesis deal with believes and practices about water in Turkish and near surroundings cultures. Third part of the thesis which is the last one is put interpretation of poems and thus importance of water in Ottoman poetry is tried to be revealed.