Türk kamuoyunda kadın ve kadın hakları (1929-1935)

Abstract

ÖZET Büyük bir dönüşüm projesi olarak Cumhuriyet ve devrimler sadece toplumsal hayatı ve ilişkileri değil, kavranılan ve bunların anlayış ve yorumlanış şekillerini de yeniden belirlemiştir. Bu dönüşüm projesinin yoğun olarak yaşandığı (1929-1935) yıllan ele alınarak; değişen toplumun, yeniden şekillenen devlet yapısının, gündeme yeni girmiş olan anlayış şekillerinin ve dünyada yaşanan değişimlerin ışığında, `Kadın` denilen varlığa toplumca nasıl bakıldığını, bu bakış açısının eski (geleneksel) ve yeni (çağdaş) arasındaki değişimi, ideolojinin mutlak anlamda ve getirdikleriyle kadını değerlendirişi, toplumsal değişim içerisinde kadına hangi rollerin biçilmeye çalışıldığı ve kadının da değişen her şey ile birlikte kendisini `nasıl ve nerede` gördüğü aktanlmıştır. Gerek devlet yapısını ve gerekse toplumsal hayatı ve ilişkileri düzenlemeye yönelik olarak gerçekleştirilen pek çok devrimin toplumsal tabanda yerleşme ve yayılmasıyla birlikte ortaya çıkan kabul ve tepkiler arasında; bu devrimlerin önemli bir kısmından yararlanabilmiş olan kadının, ev ve iş hayatından sanata, siyasetten spora, kılık-kıyafetten sosyal etkinliklere kadar pek çok alanda gerçekleştirilen `özgürleştirme` operasyonuna, hangi koşullar altında ve ne derece katıldığım, bu katılımın sebep, sonuç ve sınırlan o günün kamuoyu tarafından dile getirilen görüşler yardımıyla sunulmuştur. `Kadının Haklan`ndan öte, kişiliğinin bile yargılanabildiği bir dönemde, bir yeniden doğuşun ifadesi olan Cumhuriyet' in, bu geri anlayışı yıkma çabasını gerçekleştiren önderlerinin ve buna tanık olan o günkü kamuoyunun görüşlerinin `dün` olduğu kadar bugün de insanı, toplumu, dünyayı ve hayatı değerlendirmemizde bize rehber olması en büyük dileğimizdir. IV

ABSTRACT As a transformation project the Republic and its reforms do not only determine social life and relations but also the concepts we use to interpret them. In this study, I will consider the period of 1929-1935 in which this transformation project is carried out with extreme intensity. I will try to elucidate the following points: 1. How women are considered in the flight of new understandings in Turkey and the world? 2. How new viewpoints emerge leaving out little by little some traditional ways? 3. How women's problems are evaluated in theory ad practice, by the republican ideology? 4. The roles conferred upon women during social change and also, how and where women see themselves in the process? 5. With the settling down and the propagation of reforms in society and in the process of reactions to these reforms, under what conditions and to what degree did women, who profited from most of these reforms, participate to this `liberation` operation realized in many domains, varying from life at home or in work to art, to politics, sports, costumes, fashion and social life. 6. Reasons, consequences and limits of this participation process are exposed by the help of viewpoints expressed in the public discussions of the time. In a period when there is talk about women's rights, but when in fact judgementis passed upon women's personality, the republic is the expression of a renaissance. It is my greatest wish that the endevor of the leaders to break this understanding and the opposing views of the public who witnessed this effort will be a guide to me for evaluating human beings, society and the world.