1930 yılı Türk basınında Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal ve Türk Inkılabı

Abstract

ÖZET `1930 yılı Türk Basınında Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal ve Türk İnkılâbı` adını verdiğimiz bu tez çalışması 1 Ocak 1930 - 31 Aralık 1930 tarihleri arasındaki dönemi kapsamaktadır. Bü çalışmada Hakimiyeti Milliye ve Cumhuriyet gazetelerinde yer alan haberlerden yola çıkılarak 1930 yılım kapsayan dönemde Cumhurbaşkanı Gazi M.Kemal'in faaliyetleri ve Türk inkılâp hareketleri incelenmiştir. Araştırmamızın amacı; 1930 yılı Türk kamuoyunda Cumhurbaşkanı Gazi M. Kemal'in faaliyetlerini ve Türk İnkılâbının basına yansımalarını belirlemek olduğundan, gazete haberlerine dayandırdığımız çalışmamızı tarih ve olayların akışını bozmadan bölümlere ayırdık. Bu tez çalışması Giriş Bölümü dışında üç ana bölümden ve alt başlıklardan oluşmaktadır. Giriş Bölümünde; 1930 yılına kadar Türk İnkılâp hayatındaki önemli gelişmelere değinerek okuyucuyu olayların öncesi konusunda aydınlatmaya çalıştık. Böylece tezimizin diğer bölümleriyle bağlantı kurmayı amaçladık. Çalışmamızın Birinci Bölümü; Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal'e ayrılmıştır. Cumhurbaşkanı Gazi M. Kemal'in 1930 yılı içindeki faaliyetlerini tüm yönleriyle ele alan bu bölüm beş ayrı alt başlıktan oluşmaktadır. Alt başlıklarda Gazi M. Kemal'in sosyal ve kültürel yaşantısı, yabancı devlet başkanları ve temsilcileri ile olan görüşmeleri ve bazı iç olaylara karşı aldığı durum incelenirken, son olarak da gelişen iç olayları değerlendirmek üzere İç Anadolu ve Karadeniz dahilinde çıktığı yurt gezileri ile İstanbul'daki temasları ele alınmıştır. İkinci Bölümde ise 1930 yılı içindeki inkılâp hareketlerinin Türk basınına yansıyışı incelenmiştir. 1930 yılı inkılâplar açısından oldukça zengin bir yıl olduğundan bu bölüm dört alt başlığa ve bunlarda kendi arasında alt bölümlere ayrılmıştır. İlk olarak siyasal alandaki Türk İnkılâbı ele alınmış ve bu yılın en önemli gelişmesi olarak Serbest Fırka'mn kuruluşu ve bunun sonucunda meydana gelen olaylar VIItarih sırasına göre incelenmiştir. Daha sonra 1930'da değişmeye başlayan ekonomi politikası sebebi ile ekonomik ve mali alandaki gelişmeler ele alınmış, bu bağlamda bu yıla damgasını vuran demiryolu siyaseti ile diğer bayındırlık faaliyetlerine yer verilmiştir. Dördüncü ve son alt başlıkta ise sosyal ve kültürel alandaki Türk inkılâbı incelenmiş özellikle kadın haklarının kazanılması, harf inkılâbının etkileri ve güzel sanatlar alanındaki gelişmelere yer verilmiştir. Üçüncü ve son bölüm ise 1930 yılında daha da yoğunlaşan diplomasiye ayrılmış, bu yıl basınını meşgul eden önemli dış politika olayları ele alınmıştır. Özellikle Türk - Yunan ve Türk - İran ilişkilerine ağırlık verdiğimiz bu bölümde diğer ülkelerle olan ilişkiler de kısaca incelenmiştir. Nitekim sonuçta da değindiğimiz gibi çalışmamızda, Hâkimiyeti Milliye ve Cumhuriyet gazetelerinin günlük nüshaları taranarak, haber ve makalelerle, 1930 yılının ve bu yıl inkılâp adına yapılanların bir portresi çizilmeye çalışılmıştır. M*ÛllAKfT*WOW MEIKEZJ

SUMMARY This thesis titled as `The President Gazi Mustafa Kemal at the Turkish Press of 1930 and Turkish Revolution` includes the period between January 01 and December 31, 1930. In this study, the activities of the President, Gazi M. Kemal as well as those of Turkish revolutions have been put under review. Since the purpose of our study has been to determine the activities of the President, Gazi Mustafa Kemal in the Turkish public opinion and the reflections of Turkish revolution in the press, we have divided our study based on the information of the newspapers, in various chapters without any intervention in the flow of events and their respective dates. This thesis consists of three main chapter and sub-titles apart from Introduction. At the Introduction; we have mentioned about the significant developments in the stage of Turkish Revolution up to 1930 and to illuminate the reader before the due events and in this way, tried to ensure the link with the other chapters of our study. The First Chapter of our Study is reserved for the President, Gazi Mustafa Kemal. This chapter that reviewed all activities of him in 1930 has consisted of five separate sub-titles. While the social and cultural life, meetings with the foreign presidents and representatives of M. Kemal, and the positions taken by him against some domestic events was being reviewed in these sub-titles and finally, the his domestic trips in Inner Anatolian and Black Sea Region in order to assess the developing domestic events, and his negotiations in Istanbul were examined accordingly. At the second Chapter, however, the reflections of revolutionary activities within 1930 into Turkish press have been examined. Since the year, 1930 was a sensational year in terms of revolutions, this chapter has been divided into four topics and then, these topics into sub-chapters in-between as well. IXFirstly, the Turkish Revolution in political arena has been taken into consideration and then, the most important event of that year, the establishment of the Free Party and the events developed in parallel been examined in historical order. Later on, as a result of changes in economical policy from 1930, the developments in economical and financial field have been viewed, and in this context, the railway policy that was a distinguishing mark of that year and other public works mentioned about. At the fourth and last sub-title, however, the Turkish revolution in social and cultural field has been examined, and especially, possession of women's rights, effects of the revolution for the replacement of Arabic alphabet by that of Latin and developments in the field of fine arts mentioned accordingly. The third and last chapter has been reserved for the diplomacy that was intensified more in 1930 and significant foreign events in political term receiving the attention of the press taken into consideration. We have especially given wider coverage related to Turkey-Greece and Turkey-Iran relationships in this chapter, but additionally, the relations with the other countries have been subject to brief examination as well. In conclusion, the daily issues of the newspapers, Hakimiyeti Milliye and Cumhuriyet, have been gone through in our study, and it has been tried to draw a portrait of the year, 1930 and all activities made within this year in and for the name of revolution. X