Özel duyarlı deniz alanları ve Türk Boğazlar bölgesi

Abstract

Bu tez ile Türkiye için çok az bilinen Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)güdümündeki Özel Duyarlı Deniz Alanları (ÖDDA)(Particularly Sensitive Sea Area)(PSSA)konusunun tüm boyutları ile araştırılması, Türk Boğazlar Bölgesini gemi kaynaklı kirliliktenkorumada Özel Duyarlı Deniz Alanları uygulamasından faydalanılması konusununincelenmesi, ÖDDA ilan edilmiş alanları ve bu alanları korumak için IMO tarafındanonaylanmış uygulamaların araştırılması hedeflenmiştir.Çalışmamızın sonucunda Türk Boğazlar Bölgesi'nin, IMO'nun A.982(24)sayılı rehber dokümanı bağlamındaki ÖDDA kriterlerinden ekolojik, sosyo-ekonomik vebilimsel kriterlerin nerdeyse tamamını karşıladığını, uluslararası denizcilik faaliyetlerikriterlerini tartışmasız karşıladığını, uluslararası denizcilik faaliyetlerinden geçmişte önemliölçüde etkilendiği ve zarar gördüğü ortaya konmuştur. Halen Türk Boğazlar Bölgesinde 1936Montreux rejimine bağlı kalarak 6 Kasım 1998'de yürürlüğe giren Türk Boğazları DenizTrafik Düzeni Tüzüğü yürürlüktedir. Bu tüzüğe bağlı olarak uygulanan Türk Boğazları GemiTrafik Hizmetleri (TBGTH), Trafik Ayırım Düzeni (TAD) ve Türk Boğazları RaporlamaSistemi (TÜBRAP), alanın uluslararası denizcilik faaliyetlerine olan hassasiyetini ortayakoymakta, halihazırda mevcut kaza risklerini azaltmaya ve kazaları meydana gelmedenönleyerek bu denizel çevreyi korumaya çalışmaktadır. Bu yönüyle halen uygulanmakta olanTBDTD Tüzüğü bu hassas denizel alanı koruyucu önlemleridir (Associated ProtectiveMeasures)(APMs).Marmara Denizi için en kısa sürede başlanacak ekolojik haritalama sonrasıbelirlenecek hassas alanların ulusal park ilan edilerek önce yerel kanunlarımız ile korunmayaalınması, kara kaynaklı kirleticiler için gerekli arıtma sistemlerinin oluşturulması ve dahaönceki yıllarda kurulmuş tesislerin sağlıklı kontrollerinin yapılması ile başlatılacak bir eylemplanına paralel olarak öncelikle bu belirlenen alanlarda daha sonra da TBB'nin ÖDDA ilanedilmesi çalışmalarına başlamak daha gerçekçi olacaktır.

Bu tez ile Türkiye için çok az bilinen Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)güdümündeki Özel Duyarlı Deniz Alanları (ÖDDA)(Particularly Sensitive Sea Area)(PSSA)konusunun tüm boyutları ile araştırılması, Türk Boğazlar Bölgesini gemi kaynaklı kirliliktenkorumada Özel Duyarlı Deniz Alanları uygulamasından faydalanılması konusununincelenmesi, ÖDDA ilan edilmiş alanları ve bu alanları korumak için IMO tarafındanonaylanmış uygulamaların araştırılması hedeflenmiştir.Çalışmamızın sonucunda Türk Boğazlar Bölgesi?nin, IMO?nun A.982(24)sayılı rehber dokümanı bağlamındaki ÖDDA kriterlerinden ekolojik, sosyo-ekonomik vebilimsel kriterlerin nerdeyse tamamını karşıladığını, uluslararası denizcilik faaliyetlerikriterlerini tartışmasız karşıladığını, uluslararası denizcilik faaliyetlerinden geçmişte önemliölçüde etkilendiği ve zarar gördüğü ortaya konmuştur. Halen Türk Boğazlar Bölgesinde 1936Montreux rejimine bağlı kalarak 6 Kasım 1998?de yürürlüğe giren Türk Boğazları DenizTrafik Düzeni Tüzüğü yürürlüktedir. Bu tüzüğe bağlı olarak uygulanan Türk Boğazları GemiTrafik Hizmetleri (TBGTH), Trafik Ayırım Düzeni (TAD) ve Türk Boğazları RaporlamaSistemi (TÜBRAP), alanın uluslararası denizcilik faaliyetlerine olan hassasiyetini ortayakoymakta, halihazırda mevcut kaza risklerini azaltmaya ve kazaları meydana gelmedenönleyerek bu denizel çevreyi korumaya çalışmaktadır. Bu yönüyle halen uygulanmakta olanTBDTD Tüzüğü bu hassas denizel alanı koruyucu önlemleridir (Associated ProtectiveMeasures)(APMs).Marmara Denizi için en kısa sürede başlanacak ekolojik haritalama sonrasıbelirlenecek hassas alanların ulusal park ilan edilerek önce yerel kanunlarımız ile korunmayaalınması, kara kaynaklı kirleticiler için gerekli arıtma sistemlerinin oluşturulması ve dahaönceki yıllarda kurulmuş tesislerin sağlıklı kontrollerinin yapılması ile başlatılacak bir eylemplanına paralel olarak öncelikle bu belirlenen alanlarda daha sonra da TBB?nin ÖDDA ilanedilmesi çalışmalarına başlamak daha gerçekçi olacaktır.