Kültür (milli eğitim) bakanlarından Saffet Arıkan`ın çalışmaları (1935-1939)

Abstract

Saffet Arıkan, 26.11.1887 tarihinde Erzincan'da doğmuştur. Askerliğimeslek olarak seçmiş ve Osmanlının son yıllarında orduda çeşitli görevlerdebulunmuştur. Kurtuluş Savaşı'nda Anadolu'ya geçerek milli mücadeleye katkıdabulunmuştur. Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte aktif olarak siyasette yer almış ve1923 yılından 1942 yılına kadar aralıksız 19 yıl milletvekilliği yapmıştır. 1925-1931yılları arasında CHP'nin Genel Sekreterliği görevini yürütmüştür. Tezimizin de anatemasının işlendiği dönem olan 1935-1939 yılları arasında Saffet Arıkan, Atatürktarafından Kültür (Milli Eğitim) Bakanı görevine getirilmiştir. Arıkan'ın bu görevegetirilmesinde sakin bir kişiliğe sahip olması ve siyasi bir hırs içinde olmamasınınetkisi büyük olmuştur. Bakanlık görevinde özellikle de eğitmen yetiştirilmesikonusunda yaptığı yasal ve bürokratik düzenlemelerle genç cumhuriyetin geri kalmışkırsal kesimlerine eğitim hizmetlerinin götürülmesinde büyük katkıları olmuştur. Bukonudaki en dikkat çekici unsur Atatürk'ün de tavsiyesi ile orduda okuma yazmaöğretilen çavuş ve onbaşıların kendi köylerine döndüklerinde birer eğitmen olarakgörevlendirilmeleri olmuştur. Bu şekilde ülkenin en ücra köşelerine kadar dahadüşük bir bütçeyle eğitim hizmeti götürülmüştür. Lise öğretmenlerine anketuygulayarak onlardan hem karşılaştıkları problemler hakkında bilgi almış hem deeğitim sisteminin nasıl olması gerektiğine dair bilgi edinmeye çalışmıştır. Arıkan'ınbakanlığı döneminde gerçekleşen yükseköğretime ilişkin gelişme ise AnkaraÜniversitesi'nde Siyasal Bilgiler Fakültesi kurulması ve Hukuk Fakültesi'nin dörtyıla çıkarılmasıdır. Saffet Arıkan'ın milli eğitim sistemine olan en önemli katkısı,köy eğitmenlerinin yetiştirilmesi ve daha sonraki aşama olan köy enstitülerininoluşturulmasında temel rol oynamasıdır.Saffet Arıkan, 1940-1941 yılları arasında Milli Savunma Bakanlığı göreviniyürütmüş ve daha sonraki yıllarda Berlin Büyükelçisi olarak Almanya'dabulunmuştur. Saffet Arıkan, 26.11.1947 tarihinde vefat etmiş, stanbul'da EyüpMezarlığı'na defnedilmiştir.

Saffet Arıkan was born in Erzincan in 26.11.1887. He chose military serviceas an occupation and was involved in various duties in the last years of OttomanEmpire. In the time of The Turkish ndepence War, he passed to Anatolia andcontributed to the National Struggle. He has been in active politics with theestablishment of the Republic and served as a member of the parliament for 19 yearsfrom 1923 to 1942. He worked as the Secretary General of CHP between 1925 and1931. The period in which our topic is discussed in the thesis (1935- 1939) SaffetArıkan was appointed by Atatürk for the Ministry of Education. He had been chosenfor this duty because of his calm personality and freedom from political ambitions.During his ministry he especially made a new arrrangement for training teachers sothat the poor were able to get education with his contribution. The most attractivepart of this subject was training the sergeants and corporals who would work asteachers when they went to their villages. By this way education reached the poorparts of the country with a lower budget. He made general surveys to the high schoolteachers and gathering information about the problems of teachers and tried tounderstand how the educational system could be more useful. In his ministry, Facultyof Political Science was established in Ankara University and The Law Faculty wasraised to 4 years. The most important contribution of Saffet Arıkan in the field ofeducation, especially in national education, is to train village educators and establishthe Village Institutions.Saffet Arıkan was in Ministry of National Defense in 1940-1941 and afterthat he was in Berlin as the General Consulate in Germany. He died in 26.11.1947and was burried in Eyüp Graveyard.