Sovyet arşiv belgeleri ışığında Türk-Ermeni ilişkileri (1915-1923)

Abstract

Rus devlet arşivleri, Türk-Ermeni ilişkileri bağlamında 1915 olaylarınaöncesi ve sonrasıyla birlikte birinci elden tanıklık eden çok sayıda belgeyibarındırmaktadır. Bu belgelere göre Ermeniler, emperyalist devletlerinmüdahalesine kadar, Türkiye'de çok iyi şartlarda yaşamışlar, özellikle OsmanlıDevleti tarafından desteklenmiş ve korunmuşlardır. Bu belgeler, Ermenimeselesinin Batı devletleri ve Çarlık Rusyası tarafından Osmanlı ülkesinipaylaşma ve işgal emellerini aklamak için oraya çıkarıldığını kanıtlamaktadır.Taşnakların, Çarlık Rusyası yetkilileriyle yaptıkları yazışmalardan vegörüşmelerden, Birinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye'yi işgal planlarıçerçevesinde Ermenilere iki misyon yüklenildiği görülmektedir. Ermeniler,cephe gerisinde ayaklanma çıkararak Türk ordusunu zaafa uğratacak veoluşturulan Ermeni gönüllü birlikleri yoluyla Türk ordusunun savunma hattınıyararak, Rus işgalini kolaylaştıracaktır. Her iki görevin yerine getirilmesindeTürkiye Ermenileri aktif rol oynamıştır. Çarlık generallerinin ve subaylarınınyazdığı yüzlerce rapor ve Çarlık askeri mahkemelerinin yüzlerce tutanağı vekararları göstermektedir ki, Birinci Dünya Savaşı sırasında işgal edilenbölgelerde Ermeni gönüllü birlikleri Müslüman halka karşı vahşi kırımlaragirişmiş ve mallarını yağmalamıştır.Sovyet iktidarının en üst düzey önderlerine, Ermeni Bolşevikteorisyenlerine göre de Ermeni meselesi, emperyalist devletler tarafındanTürkiye'nin paylaşılmasında bir araç olarak kullanılmıştır. Türkiye,paylaşılmaya karşı kendi vatanını savunmuş ve haklı bir savaş vermiştir. Sovyetönderleri, Taşnak Ermenistanı'nın İngiliz politikası gereği devrimci Türkiye ileSovyet Rusya arasına bir duvar ördüğünü ve Birinci Dünya Savaşı sonrasındada emperyalizmin bölgedeki taşeronlarından biri olduğunu saptamışlardır.Sovyet belgeleri, Taşnakların yaptıkları etnik temizliği de kanıtlamaktadır.Sovyet arşiv belgelerinin açık bir şekilde gösterdiği üzere Ermenistan'da, TürkOrdusu'nun ve Kızıl Ordu'nun askeri işbirliği sonucunda Taşnak iktidarına sonverilmiş ve Sovyet iktidarı kurulmuştur. Bundan sonradır ki Türk-Ermeniilişkileri açısından yeni bir sayfa açılmıştır.

Russian state archives include many documents that witness at firsthand both before and after of the 1915 events in terms of Turkish-Armenianrelations. According to these documents the Armenians has lived in very goodconditions in Turkey and has been supported and protected by especially theOttoman State until the intervention of the imperialist states. The informationwithin this framework proves that the Armenian question was made upartificially to justify the occupation of Turkey by the West and the TsardomRussia. It is understood from the Dashnag?s correspondence and talks with theofficials of the Tsardom Russia that during World War I the Armenians havebeen assigned two missions within the framework of the plans to occupyTurkey. The Armenians would launch an uprising in the rear front and weakenthe Turkish army. The second assignment is to split the line of defence of theTurkish army and facilitate the Russian occupation by means of the Armenianvolunteer units. The Turkish Armenians played an active role in theperformance of this duty. According to the hundreds of reports prepared by theTsardom generals and officers and the records and verdicts of the Tsardommilitary courts, Armenian voluntary units in the occupied regions during TheFirst World War massacred the Muslim people and pillaged their property.According to comments of the major leaders of the Soviet government,Armenian Bolshevik theorists the Armenian Question has been used as a meansby the imperialist states in sharing Turkey. Turkey has defended its countryagainst division and has conducted a justified struggle. Soviet leadersestablished that Dashnag Armenia built a wall between the revolutionist Turkeyand Soviet Russia and became the subcontractor of imperialism in the regionafter the World War I. Soviet documents prove the ethnic cleansing policyfollowed by the Dashnags. As it was clearly proven by the Soviet archivedocuments, Dashnag government was disintegrated by the cooperative effortsof the Turkish armies and the Red Army, and Soviet government wasestablished. This opened a new era in Turkish-Armenian relations.