10. yüzyıl Bizans kaynakları VI. Leon, I. Nikholas (İstanbul Patriği), Diyakoz Leon`un eserlerinde Türkler

Abstract

Tezimizde Grekçe yazması George Dennis tarafından İngilizceye tercüme edilen Bizans imparatoru VI. Leon'un Taktika (Taktikler)'sı, Grekçe yazması R.J.H. Jenkins ve L.G. Westerink tarafından İngilizceye çevrilen Konstantinopolis (İstanbul) patriği I. Nikholas'ın Letters (Mektuplar)'ı ve Miscellaneous Writings (Çeşitli Yazılar)'i ile Grekçe yazması George T. Dennis ve Stamatina McGrath'ın katkılarıyla Alice-Mary Talbot ve Denis Sullivan tarafından İngilizceye çevrilen The Historyof Leo the Deacon (Diyakoz Leon'un Tarihi)'ı tercüme edilmiştir.İmparator VI. Leon (886-912) tarafından 905 yılında yazılan ve askeri bir el kitabı olarak bilinen Taktika, 10 yy'da Bizans'ta yazılan çok sayıdaki askeri eserlerden en eskisidir. Eser, bir önsöz ile son söz arasına giren yirmi bölümden oluşmaktadır. İstanbul Patriği Nikholas ise Doğu Roma İmparatorluğunun başkentinin başpiskoposu olarak iki defa bu görevi icra etmiş (901-907, 912-925) ve dördüncü evliliğini onaylamadığı için imparator VI. Leon tarafından görevinden alınmıştır. Daha sonra geri dönmüş ve Bulgaristan ile savaşan naiplik heyeti içinde geçici olarak başnaiplik yapmıştır. Mektuplar diplomat, kanonist, ilahiyatçı ve siyasetçi kimliği ile öne çıkan Nikholas'ın günümüze ulaşan yazılarıdır. Diyakoz Leon'un Tarih'i de 959-976 yıllarını, yani II. Romanos ve daha ayrıntılı olarak II. Nikephoros Phokas ve I. Ioannes Tzimiskes'in imparatorluk dönemlerini kapsamakta ve II. Basileios döneminin başındaki bazı olayları görgü tanıklarının ifadelerine dayanarak vermektedir.Anahtar Kelimeler: Türk, Bizans, askeri taktik, patrik, savaş, VI. Leon, I. Nikholas, Diyakoz Leon

The works we studied to extract the information about the Turks in the tenth century are The Taktika of Leo VI which was translated into English by George Dennis, Letters and Miscellaneous Writings by Nicholas I Patriarch of Constantinople translated by R.J.H. Jenkins and L.G. Westerink into English and The History of Leo the Deacon (Byzantine Military Expansion in the Tenth Century) translated by Alice-Mary Talbot and Denis Sullivan with the assistance of George T. Dennis and Stamatina McGrath from their Greek manuscripts.The Taktika which is known as a military handbook written in 905 by Emperor Leo VI (886-912) is the earliest among the tenth century Byzantium military works. The Taktika itself consists of twenty `constitutions,` or chapters between a prologue and epilogue. The Letters and Miscellaneous Writings written by Patriarch Nicholas who had two stormy tenures as archbishop of the imperial capital of the East (901-907, 912-925), are the preserved writings of Nicholas. He was involved in a famous conflict with Emperor Leo VI on his fourth marriage, deposed, then reinstated, became temporarily the regent of a Byzantine government which was in war with Bulgaria, diplomat, canonist, hymnographer, and politician. The History of Leo the Deacon includes the period 959-976, that is the time of Emperor Romanos II, Nikephoros II Phokas with a detailed description and John I Tzimiskes. He also gives eyewitness accounts of the early part of the reign of Basil II.Key words: Turk, Byzantine, military tactic, patriarch, Leo VI, Nicholas I, Leo the Deacon