Kuzeydoğu Marmara Denizi`nde sarıkuyruk istavrit balığının (Trachurus mediterraneus (Steindachner, 1868)) üreme biyolojisi

Abstract

Sarıkuyruk istavrit balığı, Trachurus mediterraneus, hamsi ile birlikte Marmara Denizi balıkçılığı açısından oldukça önemli balık türüdür. Bu doktora çalışması Kuzeydoğu Marmara Denizi'nde bulunan sarıkuyruk istavrit balığının üreme biyolojisinin ayrıntılı olarak anlaşılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Örnekler, Prens Adaları çevresinde avcılık yapan ticari balıkçı teknelerinden ve Haliç'de Galata Köprüsü üzerinden olta ile avlanan balıkçılardan aylık olarak elde edilmiştir.Çalışma boyunca 1244 birey örneklenmiştir. Prens Adaları çevresi için dişi-erkek cinsiyet oranlarının aylık dağılımında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık bulunmuş (X2 = 25, s.d.= 11, p< 0,05); buna karşın Haliç'de ise anlamlı bir fark bulunmamıştır (X2 = 10, s.d.= 11, p? 0,05). Yaş okumaları sonucu bireylerin yaş değerlerinin 0+-VI arasında olduğu belirlenmiştir. Elde edilen örneklerde ortalama toplam boy değeri 14,3 ±0,12 olarak bulunmuştur. Boy-ağırlık ilişkisine göre Marmara Denizi'nin kuzeydoğusunda türün pozitif allometri gösterdiği (b=3,26, b>3) belirlenmiştir. Dişilerde ilk cinsel olgunluk boyu 12,2 cm erkeklerde ise 12,5 cm olarak hesaplanmıştır.Ortalama % gonadosomatik indeks (GSI) değerleri, gonad evreleri ve oosit çap-sıklık dağılımı sonuçları üremenin mayısta başlayıp eylülde bittiğini göstermektedir. Üremenin en yoğun olduğu aylar haziran-temmuz aylarıdır. Türün batın fekonditesi değeri 9704±703 oosit/birey olarak hesaplanmıştır. Bir üreme sezonundaki potansiyel yumurtlama sıklığının ortalama 16 olduğu ve türün 6,5 günde bir yumurta bıraktığı tespit edilmiştir.T. mediterraneus türünün üreme biyolojisi Marmara Denizi'nde ilk defa çalışılmıştır. Elde edilen sonuçların, stok belirleme ve stok yönetimi gibi ileri çalışmaların temelini oluşturacağı düşünülmektedir.

Trachurus mediterraneus, Mediterranean horse mackerel, together with anchovy, is the most commercially significant fish species in the Marmara Sea. This doctoral dissertation study was undertaken to understand the detailed reproductive biology of this important species in the Northwestern part of the Marmara Sea. Samples were collected monthly from commercial fishing boats around Prince Islands and from anglers in Golden Horn.A total of 1244 individuals were collected. Monthly distribution of the sex ratio was found significant (X2 = 25, s.d.= 11, p< 0,05) in Prince Islands samples and insignificant in Golden Horn samples (X2 = 10, s.d.= 11, p? 0,05). Age determination analysis showed that samples were between 0+ and VI year. Average total length was calculated to be 14,3 ±0,12 for all samples. Estimation of parameter b indicate that T. mediterraneus shows positive allometry (b=3,26, b>3). The smallest size of mature individuals was found as 11,5 cm for both sexes. First maturity length was calculated to be 12,2 cm for females and 12,5 cm for males.Monthly changes of mean percentage of Gonadosomatic Index values, gonadal development stages and oocytes size distribution showed that the spawning season starts in May and lasts in September. The peak spawning season was determined as June and July. Batch fecundity was found as 9704±703 oocytes. Potential spawning frequency was calculated as 16 which means females spawn each 6,5 days.Reproductive biology of T. mediterraneus has been studied for the first time in the Marmara Sea. These results will provide the basis for future stock assessment and management studies on this species.