41/2 numaralı Kayseri şer`iyye sicili (H. 1048/ M. 1638/1639) transkripsiyon ve değerlendirme

Abstract

Hüküm sürdüğü dönemde dünya devletlerinin en önemlilerinden biri olan Osmanlı Devleti'nin siyasi, sosyal, iktisâdi, askerî ve hukuki hayatını daha yakından tanıyabilmemiz için kadı sicilleri çok büyük önem arz etmektedir. Kazaların hukuki işlerinden sorumlu olan kadılar, aynı zamanda bulundukları yönetim birimlerinde, devletin yürütme faaliyetlerini de yerine getirmişlerdir.Osmanlı Devletinin önemli sancaklarından biri olan Kayseri'nin, sosyal yaşamının daha iyi tanınmasına yönelik olan bu çalışmamızın, asıl kaynağını teşkil eden Kayseri Kadı Sicilleri'nin mikrofilmleri, Ankara Milli Kütüphanede ve Kayseri ve Yöresi Tarihi Araştırmalar Merkezinde yer almaktadır. Bizim çalışmamız olan 41/ 2 numaralı Kadı Sicili'nin bir nüshası fotokopi olarak KAYTAM'dan alınmış, bir nüshası da cd olarak Ankara Merkez Kütüphaneden temin edilmiştir. Öncelikle transkripsiyonu yapılan Osmanlıca metinlerin özetleri çıkarılmış ardından yapılan kaynak taraması sonucu belgelerde ki tarihi bulgular değerlendirilmiştir.Belge çeşitliliği açısından zengin olduğunu düşündüğümüz bu sicilde ferman, berat, buyrultu, tezkere, hüccet, i'lam, mektup, mürasele ve tereke kaydı gibi pek çok belge mevcuttur. Sicilin 1635 Revan Seferinden hemen sonraya ve 1638 Bağdad Seferi yıllarına denk gelmesi ise Osmanlı Devleti'nde ki o dönem askerlik müessesesini daha yakından tanımamıza olanak sağlayacak belgelerin var olmasına sebebiyet vermiştir.Yine bu çalışmamızda 1630'lu yıllar Kayseri'sinin toplum yaşantısı hakkında pek çok bilgiye ulaşılabilmektedir. Sicilde, vasî tayini, miras paylaşımı- ihtilafı, alım-satım, vergi, emlak anlaşmazlığı, yaralama v.b iktisadî ve içtimaî konulara dair belgeler yer almaktadır. Kadı Sicilinin 41/ 2 diye adlandırdığımız ikinci bölümü 109 sahife, 55 varak ve 274 belgeden oluşmaktadır.Böylesine zengin bir kadı sicili üzerinde çalışmış olmaktan ve bilim dünyasına küçücükte olsa bir katkıda bulunmaktan ayrıca mutluluk duyuyoruz.Anahtar Kelimeler: Kayseri, Şer'iyye Sicili, Mahkeme, Kadı, Kaza

To be able to understand political, social, economical, military and legal life of Ottoman Empire which is one of the most important world states during the period it reigned; judical records of Moslem Judge have a great importance. The Moslem Judges who were responsible for legal Works of districts have also carried up goverment?s application activities in the part of administrations where they worked.The microfilms of Judical Records of Moslem Judge in Kayseri, which is the basis of this work which will help us understand the way of social life in Kayseri that is amoung the important sanjaks of Ottoman Empire, are in ?Ankara National Library? and ?Historical Reserch Center of Kayseri and Its Environment?. A coppy of Judical Records of Moslem Judge numbred 41/2 which is our mainwork is optained from KAYTAM as photocopies and another coppy is optained from Ankara Central Library as a cd. First of all, The sumerise of The Ottoman Texts, the transcriptions of which are done, are prepared and then, at the end of source resorches historical findings.In this judical record, which is rich in terms of documents varieties, there are a lot of documents such as firman, patent, proff, permit, judical and estate. The judical records are composed during The Baghdad Voyage in 1638 and during The Revan Voyage in 1635 and this detail composed the documents which will help us to be able to learn the military instituation in that period of Ottoman Empire.And in this studies we can optain a lot of information about the social life of Kayseri in 1930s. In the Judical Records, there are documents dealing with economical and social subject such as tax, appointment of guardiyan, inheritance sharing-dispute, purchase and sale, estate disagreement, wound e.t.c. The second part which we name 41/2 of the Judical Recors of Moslem Judge is composed of 109 pages, 55 sheet and 274 documents.We are happy that we have studied such as rich Judical record of Moslem Judges and that we have contributed a little to the science world.Key words: Kayseri, Judical record, Court, Moslem Judge, District