Prososyal davranışta liderlik tarzının rolü: Milletvekili-danışman ilişkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Günümüzde, kurumsal yapıya sahip örgütlerin başarıya ulaşabilmesi için çalışanlarının biçimsel rol gereklerinin yanı sıra prososyal davranış sergilemeleri zorunluluk haline gelmiştir. İnsan kaynakları uygulamalarının çeşitlilik ve önem kazanması, bütün örgütleri bu alanda araştırma ve çalışma yapmaya zorlamaktadır. Ülkemizde TBMM ile ilgili yapılan çalışmalar, daha çok parlamenter yapı, parlamentoların oluşum biçimleri, çalışma koşulları, parlamenterlerin nitelikleri ile tutum ve davranışlarına yönelik olup, milletvekillerinin ve parlamento çalışanlarının görüşlerini değerlendiren çalışmalar çok azdır. Milletvekillerinin liderlik tarzları ve danışmanların prososyal davranışlarını içeren bilimsel bir çalışma ise yapılmamıştır. Araştırmada, milletvekillerinin uyguladıkları otoriter, babacan otoriter, liberal ve demokratik liderlik tarzlarının, danışmanların sergilediği rol içi ve rol dışı prososyal davranışlara etkisinin incelenerek, TBMM başkanlığına milletvekillerine ve danışmanlara durum belirleyici ve yol gösterici nitelikte sonuçlar elde edilmesi amaçlanmıştır. 519 milletvekili danışmanından 385 danışmana uygulanan anket ile elde edilen veriler, Korelasyon, (t) testi, Regresyon, Ki-Kare, ANOVA analizleri ile değerlendirilmiş ve liderlik tarzları ile prososyal davranışlar arasında ilişki bulunduğu istatistiksel olarak ispat edilmiştir. Otoriter liderlik tarzı ile doğrudan ve olumsuz bir ilişki, babacan otoriter liderlik tarzı ile doğru yönlü, doğrusal ve güçlü bir ilişki, demokratik liderlik tarzı doğru yönlü, doğrusal ve güçlü bir ilişki vardır. Liberal liderlik tarzında ise beklentilerin aksine, ters yönlü, doğrusal ve güçlü bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca rol içi ve rol dışı prososyal davranışlar arasında doğru yönde ve olumlu güçlü bir ilişki bulunmuştur. Milletvekillerinin uyguladıkları liderlik tarzları da sırasıyla, babacan otoriter, demokratik, otoriter ve liberal tarzlar olarak tespit edilmiştir. Analiz boyutunu ön plana alan, saha araştırmasına dayanan bu araştırmanın bilimsel çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: TBMM, Liderlik, Prososyal Davranış, Milletvekili, Danışman

Today, in order to achieve success in organizations with corporate structure, employees have become compulsory to exhibit the formal role as well as prosocial behaviour. The diversity and gaining importance of human resource practices make all organizations do research and work in this area. In our country, the studies conducted related to Turkish Parliament are more on parliamentary structure, the formation forms of parliaments, working conditions, parliamentarians' qualities, attitudes and behaviours, but those of dealing with opinions of Member of Parliaments and parliamentaries are very rare. A scientific study on leadership style of members of parliament and prosocial behaviours of advisors has not conducted yet. In this study, it was aimed to attain directive and determinative results for head of Turkish Parliament, members of parliament and advisors by examining the effect of behaviours such as authoritarian, paternalistic authoritarian, liberal and democratic leadership style enacted by members of parliament on in-role and extra-rol behaviours of advisors. Of 519 advisors of member of parliament, 385 were applied to questionnaire, and data obtained from survey were analyzed with Correlation, (t) test, regression, chi-square, ANOVA and it has been proved that there is statistically correlation between leadership style and prosocial behavior. There are directly and negatively correlation with authoritarian leadership style, directly, linear and strong correlation with paternalistic authoritarian leadership style, directly and strong correlation with democratic leadership style. Contary to expectations, negatively, directly and strong correlation has emerged in liberal leadership style. Also, there are a strong and directly correlation between in-role and extra-role of prosocial behaviours. The leadership style conducted by members of parliament has been appeared to be respectively in paternalistic authoritarian, democratic, authoritarian and liberal manner. This study, prioritising research dimension, based on field research, is expected to contribute to following scientific studies.Keywords: Turkish Parliament, Leadership, Prosocial Behavior, Member of parliament (MP), Advisor