98/3 numaralı Gaziantep şer`iyye sicili (H.1155/M.1742?1743) transkripsiyon ve değerlendirme

Abstract

Şer'iyye sicilleri Osmanlı Devleti'nin askeri, hukuki, iktisadi, dini ve idari müesseseleri gibi birçok alanı hakkında önemli bilgiler içermektedir. Şer'iyye sicilleri XV. asrın ilk yarısından XX. asrın ilk çeyreğine kadarki Türk kültür ve tarihine ışık tutması açısından Osmanlı tarihinin en önemli kaynakları arasındadır. Bu siciller kadıların merkezle yaptığı resmî yazışmaları; ilgili olduğu yerin tarihi, sosyal, kültürel, ekonomik, dinsel, hukuki ve idari gelişmelerini içermesi bakımından önemlidirler. Siciller, ait olduğu yerin eski yerleşim birimlerini, buradaki insanlara verilen lakapları, insanların birbiriyle olan ticari münasebetlerini, sosyal yaşamlarını, ekonomik durumlarını, hukuki münasebetlerini içermektedir ve şer'i mahkemeler hakkında önemli bilgiler vermektedirler. Bu nedenle Osmanlı tarihini açıklığa kavuşturmak için bu belgelerin günümüz Türkçesine çevrilmesi ve dikkatle incelenmesi gerekmektedir.Tez içerisinde transkripsiyon ve değerlendirilmesi yapılan 98/3 numaralı Gaziantep Şer'iyye Sicili'nin mikrofilmleri Ankara'daki Millî Kütüphane'de bulunmaktadır. İçinde 74 tane belge bulunan bu sicil günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Yine tezin sonunda kurum, kuruluş ve yer adlarını kolayca bulmamızı sağlayacak dizin hazırlanmış ve ekler kısmında tezin fotokopi yoluyla çoğaltılmış orijinal metnine yer verilmiştir.Söz konusu sicil defterinin çevirisi sayesinde Gaziantep'in H.1155/M.1742-1743 tarihi itibariyle sosyal, siyasi, ekonomik, idari, mali, hukuki vs. durumlara ilişkin somut bilgilerin yanı sıra Osmanlı tarihine ışık tutacak bilgilere de ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Şer'iyye Sicili, Osmanlı Devleti, Gaziantep.

The registers of şer?iyye include important information about Ottoman Empire in lots of fields, such as military, legal, economical, religious and administrative. The registers of şer?iyye are one of the most important resources of Ottoman Empire, in terms of determining Turkish culture and history from middle of 15th century to the first quarter of 20th century. These registers are important with regard to containing official writings between kadi and central management, besides historical, social, cultural, economical, religious, legal and administrative progresses of related places. The registers comprise old accommodation units; nicknames, which are given to that place?s people; commercial relationships, social lives, economical conditions and legal relationships between people who live there. In addition, they include important information about sherry court. Therefore, in order to clarify Ottoman history, these documents need to been translated into Turkish and analyzed attentively.The microfilms of 98th /3 numbered Gaziantep register of Şer?iyye, which are used in this thesis?s transcription and assessment, are in Millî Kütüphane in Ankara. In this study 98th document is translated in today?s Turkish. Besides, at the end of thesis there is an index that is prepared for finding the names of associations, establishments and places easily, also there is the original text of the thesis.By the translation of this document, detailed information especially about Gaziantep, generally about Ottoman Empire history in social, political, economical, administrative, financial and legal aspects of Gaziantep in Gregorian calendar in 1155 / in Muslim calendar between 1742 and 1743.Key Words: Şer?iyye Registers, Ottoman Empire, Gazantep