Türkiye`nin NATO`ya girişi ve savunma politikaları

Abstract

İkinci Dünya Savaşı'nın 1945'te sonuçlanması, dünyadaki mevcut savunma politikalarında köklü değişimleri beraberinde getirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti açısından da önemli değişimleri barındıran bu yeni dönemin etkisi, savaşın sonuçlanması ile durmamış ve artarak devam etmiştir. Türkiye, savaşın sonuçlanması ile birlikte Batı ittifakı içerisindeki yerini pekiştirmekle birlikte, bir süre sonra, aynı ittifak içerisinde ortak değiştirmek durumunda kalmıştır. Türkiye'nin eski politik ortağı İngiltere'nin yaşadığı ekonomik sorunlar, hem dünya için hem de Türkiye için yeni bir dönemi başlatmıştır. Dünyada, bu yeni dönemin aktörü ve Türkiye'nin yeni politik ortağı Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmuştur.Türkiye'de, 1945 yılından itibaren etkisini artırarak devam ettiren bu yeni dönemin aktörü ABD ile askeri ölçekte başlayan ilişkiler, giderek daha değişik alanlara yayılmıştır. İlişkiler 1947'den sonra önemli bir ivme yakalamış, 1952'de Türkiye'nin Kuzey Atlantik Paktı'na (NATO) üye olması ile birlikte savunması tam olarak bu ittifaka, dolayısı ile ABD'ye eklemlenmiştir. 1945 ile 1954 yılları arası Türk–Amerikan ilişkileri Türkiye açısından o güne dek örneği görülmeyen bir hızda ilerlemiştir. 1952 tarihi ile birlikte tam olarak `savunma politikası` temeline oturan bu ilişkiler yönünü ekonomik, sosyal ve kültürel alanlara da kaydırmıştır.Bu doktora tezi, 1945 yılından başlayıp 1965 yılına kadar olan Türk–Amerikan ilişkilerini, `Türkiye'nin savunma politikası` ekseninde değerlendirmektedir. Tezde, Türkiye'nin bu yeni ortağı ile olan tüm ilişkilerini özellikle askeri, ekonomik, sosyal ve kültürel bağlamda, belgeler eşliğinde değerlendirmiştir. Bu tez çalışması, Türkiye'nin ABD– NATO ile kurmuş olduğu ortaklık sonucunda, Türk Ordusu'ndaki tarihi değişimi, `askeri müdahaleyi` ve `benzersiz tasfiyeyi` tüm yönleriyle ortaya koymakta, farklı bir pencereden bakmaktadır.

The end of the World War II in 1945 brought about radical changes in the defense policies of the time around the world. The impact of this new era which introduced important changes for the Turkish Republic, maintained after the war at an accelerating pace. Turkey secured its place in the Western bloc with the end of the war but changed partner within the bloc. The economic problems faced by Britain, which was Turkey's old political partner, opened a new era both for world and Turkey. USA became the most influential actor of the world and the new political partner of Turkey.The relations of Turkey with USA, which have increasingly influenced world politics since 1945, started in the military realm and have spread to other fields. The relations between the two countries accelerated after 1947 and with Turkey's accession to the North Atlantic Treaty Organization (NATO) its defense was incorporated to this organization and so to the USA.The USA–Turkey relations developed with an unprecedented pace between 1945 and 1954. The relations settled on the grounds of `defense policy` in 1952 and then shifted to economic, social and cultural domains, tooThis dissertation examines Turkish–American relations between 1945 and 1965, from `Turkey's defense policy` perspective. This study discusses Turkey's all relations with its new partner in the military, economic, social and cultural contexts in the light of the official documents. This dissertation, by adopting a different perspective, reveals the historical change in the Turkish army, `the military intervention` and `unique discharge` with their details.