Beş şair bağlamında 17. yüzyıl Türk tasavvuf şiiri

Abstract

Bu çalışma, XVII. yüzyıl Türk tasavvuf şiirinin beş önemli temsilcisinin divanlarında geçen tasavvufî kavramların incelenmesi üzerinedir. Çalışmada mutasavvıf şairlerin tasavvufî kavramlara yükledikleri anlamları ortaya çıkarmak için kavramlar, bağlamları ile birlikte ele alınarak incelenmiştir.Çalışma, giriş bölümü, 5 müstakil bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde çalışma dönemi olan 17. yüzyıl tasavvuf şiirini oluşturan sosyal çevreye odaklanılmıştır.Birinci bölümde Çalışmanın Kapsamı, Yöntemi ve Sınırlılıkları, Divanlarda Kullanılan Vezinler, Üzerinde Çalışılan Divanlarda Farklı Okunan Yerler, Tasavvuf Şiirinde Kavramlar gibi başlıklar altında çalışılan metinlerin inceleme yöntemi hakkında bilgi verilmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde şiirlerden çıkarılan 'edebî düşünceler' müstakil başlıklar altında gruplanmıştır. Kavramların içinde yer aldığı bağlamlarla değerlendirildiği bu bölüm, sözlük olarak hazırlanmıştır. Her maddede, maddenin sonunda sözlüğün oluşmasına zemin olan düşünceler sunulmuştur.Üçüncü bölüm, şiir birimlerinden çıkarılan düşüncelerin yer aldığı Düşünce Tabloları'ndan oluşmaktadır. Bu bölümde, tespit edilen düşüncelerin kullanılış sıklıkları tablolar halinde verilmiş, şairlerin kavramlara ilişkin özgün yaklaşımları tespit edilmeye gayret edilmiştir.Dördüncü bölüm ise Teşbih Tabloları başlığı ile kavramların benzetildiği unsurlara hasredilmiştir. Mutasavvıf şairlerin teşbih unsuru olarak kullandıkları kelimeler ve bunların kullanış sıklıkları tablo biçiminde bir arada sunulmuştur.Beşinci bölümde, tasavvuf terimleri/ıstılahları sözlüklerinden seçilen üç kavramın muhtevası bu çalışmadaki aynı başlıklardaki tespitlerle mukayese edilmiş, böylece bu araştırmanın tasavvuf sözlükleri ve tasavvuf şiirinin yorumlanmasına sağlayacağı katkı ortaya konulmaya çalışılmıştır.Sonuç kısmında ise kavramlar, düşünce, teşbih ve mukayese tablolarının genel bir değerlendirmesi yapılmış, elde edilen bulgular paylaşılmıştır.

This course is about examining the concepts of Sufism in the divans of the five important representatives of Turkish Sufi poetry in the 17th century.In this study, concepts are examined together with their contexts in order to reveal the meanings attributed to sufi concepts by sufi poets.The study consists of an introduction section, 5 independent sections, conclusions and bibliography. The first part of the study focuses on the social environment that constitutes the 17th century Sufi poetry. In the first chapter, information are given about the study of the studied examined under the following headings: the scope, method and limitations of the study, the verses used in the Divan, the places read differently from their published versions of the Divan, the concepts of Sufi Poetry.In the second part of the study, 'literary thoughts' extracted from poems are grouped under separate titles. This section, where concepts are evaluated in contexts, is prepared as a glossary. In each article, the thoughts which are the basis for the formation of the dictionary at the end of the article are presented.The third section consists of the Tables of Thought, which contain thoughts extracted from the poetry units. In this section, the frequency of the use of the determined thoughts is given in tables and the original approaches of the poets to the concepts are tried to be determined.The fourth chapter is devoted to the elements that simulate the concepts with the title Teşbih (Simile) Tables. The words used by sufi poets as a component of the diagnosis and their frequency of use are presented together in tabular form.In the fifth chapter, the content of the three concepts chosen from the Sufi dictionaries / dictionaries dictionaries were compared with the findings of the same headings in this study, and thus the contribution of this study to the interpretation of Sufi dictionaries and Sufi poetry was tried to be put forward.In the conclusion part, a general evaluation of the concepts, thought, diagnosis and comparison tables was made and the findings were shared.