Kıyı alanlarındaki kentsel rantın kamu yararı amaçlı kullanımı

Abstract

Gerek doğal zenginlikleri, gerekse ekonomiye yaptıkları katkı açısından yüksek öneme sahip kıyı alanları, sanayileşme ve şehirleşme açısından sağladıkları coğrafik ve ekonomik fırsatlardan dolayı yüzyıllar boyunca cazibe merkezi haline gelmiş, birçok medeniyetin yerleşim alanı olarak kullanılmıştır. Bundan dolayı kıyı alanlarının önemi hem doğal kaynak olmalarından hem de ekonomiye sağladıkları katkılardan kaynaklanmaktadır.Birçok farklı sektörü ilgilendirmesi, ekolojik ve doğal değerleri ve ekonomiye sağladıkları katkılardan dolayı kıyı alanlarının bir kaynak olarak olarak kullanılmaları kaçınılmazdır. Ancak kıyı alanları; artan nüfus, kısıtlı kaynakların istismarı, bozulan ekolojik denge, doğal afetler ve farklı insan gruplarının müdahale ve rekabetleri neticesinde geri döndürülemez hasarlara maruz kalmaktadır. Bunca problemin yanı sıra, kıyı alanlarının planlanmasında yerel yönetimler ile merkezi yönetim arasında yetki karmaşası da yaşanmaktadır. Kıyı alanlarının toplum yararı ve ekonomiye katkı odaklı planlanması gerekirken, bireysel çıkar amaçlı kullanımların arttığı gözlenmektedir. Bununla birlikte, uygun planlama yapıldığı takdirde kıyı alanlarının ulusal ekonomiye sağlayabileceği katkılar ve sosyo kültürel faydaları gözden kaçırılmamalıdır. Kıyı alanlarının, negatif etki yaratacağı öngörüsü ve koruma amaçlı olarak, kullanımın tamamen yasaklandığı bölgeler olmaması gerektiği değerlendirilmektedir. Bu kapsamda kıyı alanları koruma-kullanma dengesi gözetilerek planlanmalıdır.

Coastal areas have become the most attractive locations for centuries because of their aesthetics and the economic and geographic opportunities they provide for industrialization and urbanization. Because of these, coastal areas have become settlement places for many civilizations throughout history. Coastal areas have considerable significance for both natural wealth and the contributions to the country's economy.The use of coastal area as a resource is inevitable because it presents sectoral diversity, ecological and natural values, and contributions to the country's economy. However, coastal areas have been facing irreversible damage because of increasing pollution, exploitation of limited resources, spoiling of coastal eco-systems, natural disasters in the coastal areas, and groups of people who intervene and compete in the coastal areas. Besides spatial problems, there is a fragmentation of authority between local government bodies and central government in the planning of coastal areas. Although coastal areas should be planned for the benefit of the economy and people, it has been observed that self-interest focused usages in coastal areas are widespread.However, the diversity in terms of the contributions to the national economy and the social – cultural benefits coastal tourism could bring when properly planned should not be underestimated. Coastal areas are no places where the use can be restricted completely for protective purposes to avoid the negative impacts of tourism. Coastal areas should be planned with the protection-utilization balance.