Dimir eksikliği anemisi tedavisinde Fe++ ile Fe+++ preparatların etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Demir eksikliği tüm dünyada özellikle de gelişmekte olan ülkelerde aneminin en sık nedenidir. Demir eksikliği anemisi genellikle beslenme yetersizliğine bağlı yetersiz demir alımı neticesinde gelişir. Demir eksikliğinin düzeltilmesi aneminin iyileşmesinin yanısıra; büyüme ve motor gelişim, bilişsel fonksiyonlar, davranışsal ve fiziksel kapsite, immun cevap ve infeksiyonlara karşı savunma mekanizması üzerinde de olumlu etki sağlar.Amaç: Çalışmamızın amacı demir eksikliği anemisi tedavisinde ferröz ve ferrik hidroksi polimaltoz bileşiklerinin etkinlik, yan etki ve hasta uyumu açısından karşılaştırılmasıdır.Çalışmanın yürütüldüğü yer: ?stanbul Üniversitesi ?stanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim DalıYöntem ve Gereçler: Çalışmamız 2009 senesinde ?TF.Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları BD polikliniklerimize başvuran, demir eksikliği anemisi tanısıyla demir tedavisi başlanan hastaların poliklinik dosyaları taranarak ?retrospektif çalışma? olarak yürütülmüştür. Demir eksikliği anemisi tanısıyla 5mg/kg/gün dozunda Ferröz sülfat (Fe-S) veya Ferrik hidroksi polimaltoz (Fe-OH-PM) tedavisi başlanan hastaların, 7.gün retikülosit yanıtı, 1. ve 4.aylardaki hemoglobin, hematokrit, OEH, OEHb, OEHbK, RBC değerlerindeki değişiklikler, 4.aydaki serum demir, serum demir bağlama kapasitesi, transferrin satürasyon yüzdesi ve ferritin değerlerindeki değişiklikler, tedavi süresince hastalarda gelişen mide bulantısı, karın ağrısı, kabızlık, kusma gibi yan etkiler ve hasta uyumu değerlendirilerek her iki preparat etkinlik, gastrik yan etki ve hasta uyumu açısından karşılaştırıldı.Bulgular: Her iki preparat da demir eksikliği anemisini istatistiksel açıdan ileri düzeyde anlamlı olarak düzeltmiştir (hemoglobin, hematokrit, OEH, OEHb, OEHbK, RBC, serum demir düzeyi, transferrin satürasyon yüzdesi, ferritin tedavi sonrası istatistiksel açıdan ileri düzeyde anlamlı artış göstermiştir). Gruplar arasında hemoglobin, hematokrit, OEHbK, RBC, serum demir düzeyi, serum demir bağlama kapasitesi, transferrin satürasyon yüzdesi değerlerindeki değişiklikte anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. OEH, OEHb ve Ferritin değerlerinde ise, Fe-S tedavisi uygulanan grupta, Fe-OH-PM tedavisi uygulanan gruba göre, 4. ayda, anlamlı düzeyde yüksek farklılık görülmüştür. Buna karşın Fe-S tedavisi uygulanan grupta mide bulantısı, karın ağrısı, kabızlık gibi şikayetler istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde yüksek saptanmış ve hasta uyumu yine Fe-S tedavisi alan grupta daha düşük bulunmuştur.Sonuç: Demir eksikliği anemisi tedavisinde ferröz sülfat ve ferrik hidroksi polimaltoz bileşiklerinin ikisi de ileri düzeyde anlamlı etkinliğe sahiptir. Gastrik yan etkilerinin daha fazla olması nedeniyle ferröz preparatların ferrik hidroksi polimaltoz bileşiklerine göre kullanımı daha zordur. Bu da hasta uyumunu güçleştirmektedir.Anahtar kelimeler: demir eksikliği anemisi, ferröz sülfat, ferrik hidroksi polimaltoz, yan etki, hasta uyumu

Iron deficiency is the most common cause of anemia all around the world, especially in developing countries. Iron deficiency mostly occurs due to insufficient iron intake with food. Recovering iron deficiency not only causes correction of anemia, it also has positive effects on growth and neuromotor development, cognitive functions, behavioral and physical capacity, immun response and defence mechanisms to infections.Aim: The aim of this study is to compare ferric hydroxy polymaltose complex and ferrous sulphate preparations in terms of effectiveness, reverse effects and patient adaptation.Study center: Istanbul University, Istanbul Medical Faculty, Pediatric Health and Diseases DepartmentMaterial and Methods: The study is a retrospective study, which is examining the files of patients who were admitted to Istanbul Medical Faculty, Pediatric Health and Diseases Department in the year of 2009. Files of patients who were given 5mg/kg/day iron replacement in the forms of ferric hydroxy polymaltose or ferrous sulphate with the diagnosis of iron deficiency anemia were examined for the response of therapy. Seventh day reticulocyte response, changes in erythrocyte parameters (hemoglobin, hematocrit, erythrocyte count, mean corpuscular volume, mean corpuscular hemoglobin, mean corpuscular hemoglobin concentration) at 1st and 4th months, changes in iron status (serum iron levels, iron binding capacity, transferrin saturation percentage, serum ferritin levels) at 4th month were evaluated. Also patient adaptation and gastric side effects like nausea, vomitting, abdominal pain were evaluated to compare efficacy and gastric side effects of these two preparations.Findings: Both of two preparations corrected iron deficinecy anemia in a statistically significant manner. (Hemoglobin, hematocrit, erythrocyte count, mean corpuscular volume, mean corpuscular hemoglobin, mean corpuscular hemoglobin concentration, serum iron levels, iron binding capacity, transferrin saturation percentage, serum ferritin levels were all increased as statistically significant). Between two preparations there is no statistically significant difference in the increase of hemoglobin, hematocrit, erythrocyte count, mean corpuscular hemoglobin concentration, serum iron levels, iron binding capacity, transferrin saturation percentage levels but increase in mean corpuscular volume, mean corpuscular hemoglobin and ferritin levels are statistically higher in ferrous sulphate than ferric hydroxy polymaltose complex at 4th month. Gastric side effects like nausea, vomiting and abdominal pain is higher in the patients who were given ferrous sulphate preparations; also patient adaptation is worse in ferrous sulphate taking patients than the patients taking ferric hydroxy polymaltose complex.Result: Both of ferrous sulphate preparations and ferric hydroxy polymaltose complex are effective in the treatment of iron deficincy anemia in a statistically significant manner. Because of the higher gastric side effects, use of ferrous sulphate preparations is difficult than use of ferric hydroxy polymaltose complexes; and this makes patient adaptation worse.Key words: iron deficiency anemia, ferrous sulphate, ferric hydroxy polymaltose, side effect, patient adaptation.