II. Meşrutiyet Dönemi`nde Karamanlıca Bir basın organı: Aktis Mecmuası (1913-1915)

Abstract

Orta Anadolulu bir halk olan Karamanlılar Türkçe konuşmuşlar, Yunan alfabesini kullanarak Türkçe yazmışlardır. 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra ise basın hayatına girmişler ve pek çok gazete, dergi ve kitap çıkarmışlardır. Bu neşriyatlar vasıtası ile Karamanlı nüfusu bilgilendirmek, hatta eğitmek istemişlerdir. Karamanlıların en önemli basın organlarından biri de Aktis'tir. Aktis önce 15 Ağustos 1910 tarihinde gazete olarak yayınlanmış, 10 Ocak 1913 tarihinden itibaren dergi olarak yayınını sürdürmüştür. Bizim inceleyebildiğimiz son nüsha 15 Şubat 1915 tarihlidir. İncelemiş olduğumuz Aktis dergisinin 1913-1915 yıllarındaki nüshalarında başta Ortodoksluk ile ilgili meseleler ve dönemin siyasi gelişmeleri olmak üzere, Balkan Savaşları'nın seyri, Balkan Savaşları'ndan sonra barış arayışları ve Birinci Dünya Savaşı'nın başlama evresine ait yazılar yer almıştır. Bunun yanında Aktis, Karamanlıların eğitimini de içine alacak şekilde genel olarak Osmanlı Rum milletinin eğitimine, ayrıca kadınların sosyal hayatın içinde yer almalarına ve siyasi hak taleplerine de ilgi göstermiştir. Dergide ele alınan konular bunlarla sınırlı olmayıp, farklı kültürlere, sağlıkla ilgili mevzulara ve çeşitli buluşlara ait yazılara da rastlamak mümkündür. Zaman zaman dergi sayfalarını karikatürler süslemiş, çoğu kez dergi nüshasında yer alan yazıya göre fotoğraflar kullanılmıştır. Öncelikle Karamanlıların eğitimli kesiminin kendilerini Helenlere mi, yoksa Türklere mi yakın hissettiklerini ve Osmanlı toplumu içinde oldukça farklı bir renk teşkil eden Karamanlıları anlayabilmek için incelemiş olduğumuz Aktis, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Yunanistan'ın teşviki ile Osmanlı Devleti'nde Ortodoks cemaatler içinde Yunan dilini genelleştirmek ve Helen kültürünü yaygınlaştırmak için açılmış olan Rum okullarının ve cemiyetlerinin genel olarak bu amaçlarına ulaştıklarını göstermiştir.

Karamanlis, a Middle Anatolian settled community, have spoken Turkish and written Turkish using Greek alphabet. After the second half of the 19th century, they took their place in press and published several journals, periodicals and book in order to inform the Karamanli population, moreover to educate people. One of the most important media organ is Aktis. For the first time, it was published as a form of newspaper on the fifteen of August, 1910, and beginning from the tenth of January, 1913 it was impressed as a periodical. We will examine the last edition of periodical which is dated to fifteenth of February, 1915.In the examined periodical dated to years between 1913 and 1915, at first the issues concerning Orthodoxy and political developments of the time has taken place, and also observations of Balkan Wars, the seeking for peace after Balkan Wars and articles respecting the eve of First World War. Besides, Aktis has given importance the general education of Ottoman Greek nation inclusively Karamanlis' education as well. It also has shown interest to women's playing a part in society and their political demands of social-political rights. It is quite possible to encounter the articles concerning different cultures, health issues and a variety of inventions since the political issues are not the only components. At times, the caricatures were shown in periodical and mostly, the photographs were used according to the topic.In order to comprehend, we analyse Aktis whether the educated strata of Karamanlis feel belong to Hellenic or Turks and to understand the different organisation of periodical in Ottoman society. From the second half of society, with incentive of Greece, in Orthodox communities established in Ottoman Empire, the periodical has shown that the Greek schools and communities have achieved to reach theirs aims to generalise Greek language and popularize Hellenic culture.