Operatör Emin (Erkul) Bey`in hayatı, mebusluğu ve şehreminliği

Abstract

Çalışmamız, Osmanlı Devleti'nin son dönemiyle Türkiye Cumhuriyeti'nin yaklaşık yarım asırlık bir sürecine tanıklık etmiş olan doktor ve siyaset adamı Operatör Emin Erkul'un (1881-1964) hayatı ve siyasi faaliyetlerinin incelenmesinden oluşmaktadır. Bu çalışma ile Emin Erkul'un tarihteki yerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda tez hazırlanırken Emin Erkul'un faaliyetleri hakkında bilgi içeren arşiv belgeleri, yayınlanmış belgeler, hatırat ve inceleme türünde eserlerden yararlanılmıştır.1881 yılında günümüzde Yunanistan sınırları içerisinde yer alan Serfiçe Sancağı'nın Grebene kazasında doğan Emin Erkul, ilk ve orta tahsilini tamamladıktan sonra Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye'ye girmiş, mezuniyetinin ardından 6 Aralık 1905 tarihinde yardımcı tabip yüzbaşı rütbesi ile Gülhane Askeri Hastanesi cerrahi servisinde asistan olarak göreve başlamıştır. 1910 yılına gelindiğinde sağlık sebeplerini gerekçe göstererek askerlikten istifa eden Erkul, mesleki hayatına açtığı özel hastanelerde devam etmiştir. Diğer yandan 1913 yılında Bursa'ya Sıhhat Müdürü olarak atanmış ve yeniden devlet hizmetine girmiştir. Ayrıca Bursa Hilal-i Ahmer Reisliği ve vekil belediye reisliği vazifesini de altı aylığına üstlenerek Bursa'ya önemli hizmetlerde bulunmuştur.23 Nisan 1920 tarihinde açılan TBMM'ye çeşitli hizmetlerde bulunduğu Bursa'dan mebus olarak seçilerek katılan Emin Erkul, meclisin en aktif vekillerinden biri olmuştur. Ayrıca Millî Mücadele'ye cephe gerisinde yürüttüğü tıbbi faaliyetlerle ciddi derecede katkı sağlamıştır.1924 Haziran'ın da İstanbul'a şehremini olarak atanan Emin Erkul, Cumhuriyet yönetiminin İstanbul'a atadığı ilk şehreminidir. 1926 yılının Ocak ayına kadar sürdürdüğü şehreminliği döneminde İstanbul'a önemli hizmetlerde bulunan Erkul, bu görevinden ayrıldıktan sonra bir süreliğine mesleği ile ilgilenmiş, daha sonra ise hem ticaret hem de ekonomi alanında çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Operatör Emin Erkul 3 Haziran 1964 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir.

This thesis is composed of the examination of the life and the political activities of doctor and politician Emin Erkul who was a witness to the late Ottoman Empire and the Republic of Turkey. It is aimed at determining the importance of Emin Erkul in history. Therefore, achive records, published documents, memoirs and particular works have been used when the thesis was written.Emin Erkul was born in Grevena, in today's Greece in 1881 and he graduated the School of Medicine (Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye) and he began his mission as an assistant in Gulhane Military Medical Academy in 1905. After he resigned from military service with the reason of health problems in 1910, he continued his professional life in private hospitals. In addition, he was assigned to Bursa as health director and he took office in public service. At the same time, he served in Bursa as a chief in Red Crescent (Hilal-i Ahmer) in Bursa and as a proxy mayor.He joined the Grand National Assembly of Turkey, founded on 23 April 1920, as a deputy from Bursa and he became one of the most active deputies. In addition to these, he contributed to the Turkish War of Independence fairly behind the front with his medical support.Emin Erkul was assigned to Istanbul as mayor in June 1924 and he became the first mayor assigned to Istanbul by the Republican governance. Before he left his duty in January 1926 and started to deal with economy and commerce, he served as mayor of Istanbul with his important efficiency. Surgeon Emin Erkul died on 3 June 1964 in Istanbul.