Osmanlı Ermeni Basınında Yunanistan Başbakanı Eleftherios Venizelos (1910-1920)

Abstract

Eleftherios Venizelos, icraatlarıyla Yunan tarihinin en önemli siyasetçilerinden birisi olmuştur. Yunanistan Başbakanı olarak 1910 – 1920 yılları arasındaki süreçte Yunanistan'ı bir hukuk devleti haline getirmek, eğitimi herkese ulaştırmak, işçilerin çalışma koşullarını iyileştirmek yönünde düzenlemeleri olmuştur. Ancak Venizelos isminin asıl öne çıkmasındaki sebep, Yunanistan'ın topraklarını genişletmek adına ortaya koyduğu çabalardır. Nitekim Yunanistan'ın Büyük Ülküsü'nü [Megali İdea] ete kemiğe büründüren kişi olarak tanınmıştır. İyi bir siyasetçi ve başarılı bir diplomat olarak dünya kamuoyunun olduğu gibi, Osmanlı Ermeni basınının da dikkatini çekmiştir. Dolayısıyla çalışmamızda Osmanlı Devleti ile Yunanistan'ı etkileyen 1910 – 1920 yıllarındaki gelişmelere paralel, Osmanlı Ermeni basınındaki K. Eleftherios Venizelos ile ilgili yazılar değerlendirilip, Yunanistan Başbakanın hangi özellikleri ile ele alındığı ortaya konmuştur. Çalışmamızda temel kaynaklarımız Osmanlı Ermeni basınından Aravod, Ariamart, Artaramart, Aşhadank, Azadamart, Cagadamart, Jamanak, Joğovurt, Joğovurti Tsaynı, Pütanya, Püzantion, Taşink, Verçin Lur'dur. Ancak bunun yanında Ermenistan basın organlarından Hayasdan, diyasporadaki Ermenilerin bir basın organı olan Hayrenik, Yunan basın organlarından Ethnikos Kiriks ve Karamanlıca bir basın organı olan Aktis'ten yararlanılmıştır. Ermenice ve Yunanca ifadelerin Latin Alfabesi ile en yakın okunuşları verilmiştir. Gazete tarihlerinde Miladi Takvim esas alınmakla birlikte, gazetelerin üzerindeki Julyen Takvim ise parantez içinde aktarılmıştır. Çalışmamız neticesinde Venizelos'un Ermeni kamuoyu ve basın organları tarafından genellikle takdir edildiği saptanmıştır. Öyle ki Osmanlı Ermeni basını bu dönem içerisinde Yunanistan'da Venizelos ile Konstantin arasındaki sürtüşmede Venizelos'a meyletmiştir. Ancak bu Osmanlı Ermeni basınının Venizelos ve dönemindeki bir takım aksaklıkları hiç görmediği anlamına da gelmemelidir. Paris Barış Konferansı'nda Venizelos ve Boğos Nubar Paşa'nın dirsek teması sebebiyle Yunanistan, Ermenistan'a dost bir devlet olarak yansıtılmıştır. 1920 Kasımındaki Yunanistan seçimlerinde Venizelos'un iktidarı kaybetmesi Osmanlı Ermeni basını tarafından üzücü bir gelişme olarak değerlendirilmiştir.

Elefterios Venizelos has been one of the most influential polticians in Greek history due to his actions. As President of Greece in years from 1910 to 1920 he tried to turn Greece into a state of law, He tried to make education accesible to everyone and he tried to make worker's conditions better. However, the main reason why Venizelos as a name become prominent was the efforts that he had for extend Greek territories. Indeed, he is the one who put Megali Idea into an action.As a good poltician and a bureaucrat he drew attention of Ottoman Armenian media as well as the world. That is why, in our publication the publications about Elefterios Venizelos were investitaged and which characteristics of the Greek President were taken into an account while being parallel to developments between Ottoman Empire and Greece in 1910 to 1920's. In our work our main resources from Ottoman Armenian press are Aravod, Ariamart, Artaramart, Aşhadank, Cagadamart, Jamanak, Joğovurt, Joğovurti Tsayı, Pütanya, Püzantion, Taşink and Verçin Lur. However, besides them Armenians publication Hayasdan, a publication of diaspora Armenians that is called Hayrenik also Greek publicaton Ethnikos Kirix and a publication based in Karamanlidika called Aktis were also used. Armenian and Greek phrases are given with the closest readings to Latin Alphabet. In the dates of newspapers Gregorian Calendar was taken into account but also Julien Calendars are given in parantheses. As a result of our work it is seen as that Venizelos was appreciated by Armenian public and publications. Such that Ottoman Armenian press took the side of Venizelos in a clash between Venizelos and Konstantin. However, this does not mean that Ottoman- Armenian press did not saw some inconveniences in Venizelos and his period. In Paris Peace Conference due to the close contact between Venizelos and Nubar Paşa, Greece was reflected as a friendly nation to Armenia. In the November of 1920, Venizelos defeat in Greek elections was reflected as a sad development in Ottoman Armenian press .