Hisse senedi analizi ve değerlemesi

Abstract

Borsa, ekonomiye kaynak artırılmasında ve sermayenin kitlelere yayılmasında, önemli işlevler üstlenen bir kurumdur» İsletmeler sermaye gereksinimlerini borsa aracılığı ile karşılarken, sermaye birikimi olanlarda borsa kanalı ile isletmelere ortak olur ve isletmelerin karlarından pay alırlar. Zaman zaman büyük sermaye sahipleri de borsa aracılığı ile aynı hisse senedin den büyük miktarda satın alırlar. Burada amaç isletmeye ortak olmak veya yönetime seçilmektir, (ülkemizde Afyon Çimento ve Çukurova Elektrik'te görüldüğü gibi). Amaçları farklı olacağı için, hissenin borsadaki fiatı alanı doğrudan ilgilendirmez. İstedikleri miktarda hisse senedini alabilmek için, gerekirse daha yüksek bedel öderler. Gelişmiş pazarlarda fiyatları, alıcı ile satıcı karsı karsıya gelip, günün koşullarında serbestçe oluştururlar. Ekonomi'de bunun en ileri örneği borsalardır. Borsada, her gün hisse senetlerinin pazar değeri arz ve talep arasında yeniden belirlenir. Fiyatlar da ister istemez alıcı ile satıcı arasında aşağı ve yukarı doğru dalgalanır. Uzun vadeli yatırımcılar al ve tut politikası izlerken, spekülatörlerde dalgalanan fiyatlardan yararlanmaya çalışırlar. Borsada, spekülatif hareketlerde kazanç elde edilebilmek için, dünya borsalarında kabul gören birkaç analiz yöntemi geliştirilmiştir. Temel analizde, ülkenin tüm ekonomik hareketleri incelenip, gelecek için projeksiyonu yapılır. Finansal analizde, borsada işlem gören işletmelerin bilançoları analiz edilerek, denge fiyatları bulunur. Teknik analizde ise borsada oluşan fiyatlar esas alınır. Grafikler çizilerek arz ve talebin yönü belirlenir. Her gün yüzlerce etkin tarafından oluşturulan arz ve talebin fiyatlara vereceği yönü doğru değerlendirip, kazançlı çıka bilmek, daha fazla bilgi birikimi ve deneyimi gerektirir. Fiyatları etkileyen faktörler ekonomik olmanın yanısıra çoğunlukla psikolojiktir, isletmelerle ilgili bilgiler, düşünceler, sevinç ve korkular, geleceğe yönelik beklentiler hepsi arz ve talep üzerinde olumlu ya da olumsuz baskı yaparlar. Dolaşımdaki hisse sayısı ve nakit para bunların en önemi işidir. Birinin diğerine oranla artması, fiyatların yönünü değiştirmesine neden olabilir. Ekonomik nedenlerin çoğu ölçülebilir, etkileri yaklaşık olarak hesaplanabilir. İşletmelerin faaliyetlerinin de fiyat oluşumunda büyük rolü olduğu yadsınamaz. Başarılı idare edilen işletmelerin hisseleri en azından her zaman borsada alıcı bulurken başarısız işletmelerin hisseleri talep yaratmaz.Psikolojik nedenlerin ne zaman ortaya çıkabileceği ve fiyatlara yapacağı etkiyi önceden tahmin edebilmek, çoğu kez mümkün olamaz. Herhangi bir haber toplumun olumsuz düşünmesine yol aça bilirler. Zaman zaman borsayı topluca etkiliyebildiği gibi, bazende bir hissede veya bir sektörde gözlenebilir. Fiyatları yönlendiren etkilerin tümünün tam olarak bilinmesi ve doğru olarak yorumlanması imkânsızdır. Bu etkilerin yarın fiyatlara nasıl yan sıyacağını tam olarak bilmek mümkün olamamaktadır. Gelecekteki fiyatlar bilinmez, ama dün ve bugün fiyatların ne olduğunu bilmek de analiz yapabilmek için yeterlidir. Bu amacın ışığı altında `Hisse senedi ve değerlemesi` konusu dört bölümde incelenmiştir. Birinci Bölüm Temel kavramlar başlığını taşımaktadır. Bu bölüm de önce hisse senedinin kavramı ve hisse senediyle ilgili açıklamalar yapılmıştır. İkinci Bölüm de ise analizin tanımıyla, analiz türlerinden olan temel ve teknik analız anlatılmaktadır. üçüncü Bölüm de hisse senedinin değerlemesi gösterilmiştir. Dördüncü Bölüm de ise hisse senetlerinin 1986-1992 yılları arasın da izlediği seyirler ve sebepleri açıklanmıştır. Böylelikle konular elden geldiğince analize uygun bir sıra izliyerek hazırlanmıştır.