Eski Anadolu`da önemli bir siyasi teşekkül olan Zalpa Krallığı

Abstract

Zalpa Krallığı, ?Asur Ticaret Kolonileri Çağı (M.Ö. 1975?1725)? diye adlandırılan çağda Anadolu'da bulunan pek çok Krallıktan birisidir. Kani? Karumu'nda yapılan kazılarda ortaya çıkan binlerce çivi yazılı belge sayesinde bu Krallıkların siyasi, sosyal ve kültürel tarihini öğrenmiş bulunuyoruz. Bu belgelerden ve Hattu?a arşivinde bulunan ve Eski Hitit Krallığı'na ait olan tabletlerden hareketle Zalpa Krallığı'nın İ.Ö. II. bin yılın yarısında siyasi konumunu, uluslararası ticaretteki yerini ve önemini vurgulamak tezimizin konusu olmuştur. Gerek Kültepe ve gerekse Boğazköy tabletlerinde geçen Zalpa şehrinin yerinin tayini konusunda şu ana kadar yapılan çalışmaları da göz önüne alarak çalışmamızı sürdürülmüştür.İ.Ö. II. Binyılın ilk yarısında Anadolu-Mezopotamya ticari ilişkileri hayli gelişmiş ve Anadolu'da yaklaşık kırk adet Asur kolonisi kurulmuştur. Bu kolonilerden biri de Zalpa şehrinde bulunuyordu. Zalpa Şehri Asur-Kani? kervan yolu üzerinde önemli bir konuma sahipti. Zalpa Kralları da bu ticaret yolunu ele geçirmek için mücadele vermekteydiler. Ayrıca bölgede yaşayan Hurri kavmi de bu ticarette önemli bir aracı rol oynuyordu. Koloniler Çağı'nda bir yandan uluslar arası ticaret geliştiği gibi diğer yandan uluslararası hukuk da gelişmiştir. Yerli-Asurlu ticari, kültürel, dini ve sosyal ilişkileri gelişmiştir. Bu tezimizle söz konusu ilişkilerin boyutlarını araştırmış olduk. Zalpa Krallığı Hititlerin Anadolu'da güçlendikleri dönemde Asur Devletinin desteğini alarak onlara karşı mücadeleye girişmiş Hitit-Zalpa mücadeleleri I. Hattu?ili'nin Zalpa'ya düzenlediği seferle Zalpa'nın Hititlerin eline geçmesi ile sonuçlanmıştır.Çalışmamızda arşiv araştırması yapılmak suretiyle Boğazköy, Kültepe ve Mari'de bulunan çivi yazılı tabletlerin okunmuş olanlarından yararlanılmış, bundan başka kaynak taraması da yapılarak araştırmacıların ortaya koydukları bilgilerden ve diğer belgelerden yararlanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Zalpa, Zalpuwa, Asur, Kaniş, Mama

The Kingdom of Zalpa is one of many kingdoms in the age called `Age of Assyrian Trade Colonies (1975-1725 BC)? in Anatolia. Thanks to those documents in cuneiform writing found during the excavations at Kanis-Karum, the political, social and cultural history of these kingdoms has been disclosed. The main focus of this dissertation has been on the political situation and commercial significance of Zalpa Kingdom in the middle of the second millennium BC based on the documents mentioned above and the tablets belonging to Ancient Hittite Kingdom at Hattusa Archives. This dissertation has taken the hitherto studies about the location of the city Zalpa mentioned on both Kultepe and Bogazkoy tablets into the consideration.During the first half of the second millennium BC, the commercial relations between Anatolia and Mesopotamia developed in a remarkable way, and approximately 40 Assyrian colonies were established in Anatolia. One of these colonies was located in the city Zalpa, which bears a vital importance on the caravan route of Asur-Kanis. The kings of Zalpa struggled to control this trade route. Also, the tribe Hurri having lived in the region in question played a mediatory role in this trade. In the Age of Colonies, as international trade did, international law developed as well. The tradial, cultural, religious and social relations among the native Assyrians also evolved. In this dissertation, the dimensions of all kinds of relations mentioned above have been examined. The Kingdom of Zalpa warred against Hittite by taking the support of Assyrians in a period the Hittites gained strength in Anatolia, and the struggle of Hittite-Zalpa resulted in the fall of Zalpa at a military campaign by Hattusili I, the Hittite king of the age.Throughout this study, an archival research has been made, and the readable tablets in cuneiform writing found at Bogazkoy, Kultepe and Mari have been used for the dissertation. Also, the information on the topic provided by the other researchers, and the other documents has been included into the study.Key Words: Zalpa, Zalpuwa, Assyrian, Kanis, Mama