64/1 numaralı Kayseri Şer`iyye sicili ( H. 1066 / M. 1655-1656)transkripsiyon ve değerlendirme

Abstract

Altı asırdan fazla hüküm süren Osmanlı Devleti her alanda titizlik göstermiş ve yapılan her uygulamayı kayıt altına aldırmıştır. Bir çok kanunnâme oluşturulmuştur. Ancak bunların yanı sıra Osmanlı Devleti'nde iktisadi, sosyal, ekonomik, askeri ve hukuk alanlarındaki işleyişle ilgili çok önemli yer tutan ve mahallinde tutulan şer'iyye sicillerinin Osmanlı Devleti'nin anlaşılmasında değeri aşikârdır.Şer'iyye sicillerinden; davaların nev'ine bakarak evlenme-boşanma oranlarını, sebeplerini ve velayet durumlarındaki titizliği, Müslim-gayrimüslimlerin birbirine şahitlik yapmalarından, alım-satım yapmalarından aralarındaki ilişkileri, miras ve vergi davalarından kısmen de olsa ekonomik yapıyı, sefere gidip mallarını vekalet bırakmalarından askeri durumları ayrıca o dönemdeki idari taksimatı mahalle, köy, nahiye isimlerini öğrenmek mümkündür. Yani yerel tarih araştırmaları için Şer'iyye sicilleri vazgeçilmez kaynaklar olmuşlardır.Osmanlı Devleti'nin önemli sancaklarından biri olan Kayseri'nin, sosyal ve ekonomik yaşamına kaynak teşkil edecek olan 64/1 Kayseri Şer'iyye sicilleri'nin mikrofilmleri, Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunmaktadır. Bunların birer fotokopi ve bazılarının mikrofilmleri de Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi'nde yer almaktadır. 64/1 Numaralı Şer'iyye Sicili'nin bir nüshası fotokopi olarak KAYTAM' dan alınmıştır. Öncelikle transkripsiyonu yapılan Osmanlıca metinlerin özetleri çıkarılmış ardından yapılan kaynak taraması sonucu belgeler değerlendirilmiştir.Bu çalışmada 1655-1656 yılları arasında Kayseri'nin toplum yaşantısı, miras paylaşımı, alım-satım, vergi, emlâk anlaşmazlığı, yaralama gibi bir çok konu yer almıştır. Teze konu olan defterin tamamı 188 sahife ve 552 belgeden oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Kayseri, Şer'iyye Sicili, Mahkeme, Şehâdet, Kadı, Kaza.

Dominating the world for more than sixs centuries, Ottoman Empire has been accurate in all fields of administration and has kept record of each and every action. The Ottoman Empire has issued many regulations and sancak nâme?s. Besides these, the Şer?iyye Records which are the records of economical, social, administrative, military and legal actions of the governmental offices have a great and clear influence on interpreting the process and progress of the Ottoman Empire.With the interpretation of Şer?iyye Records, one can learn about the causes and process of divorces, the clarity in guardianships, witnessing of Muslim and Non-Muslim citizens for and against each other, trade relationships, hereditary and tax cases, partly about economical situation, conferring procurator in wartime, military affairs, governmental divisions and names of quarters, villages or regions. Therefore, Şer?iyye Records have been indispensable sources for local historical researches.Kayseri, as one of the most important sanjaks (Governmental Divisions) of the Ottoman Empire, has Şer?iyye Records No. 64/1which are the basis for social and economical life of it in Ottoman period, made into microfilms, and these are kept in National Library in Ankara and Historical Researches Center of Kayseri and It?s Territory. We have received a copy of Şer?iyye Record of Kayseri No. 64/1 from KAYTAM (Historical Researches Center of Kayseri and Its Territory). The evaluation of the documents has been done after the transcription and summarizing of the original documents in Ottoman language along with screening the other sources.In this study, we have tried to shed light on the social life, heredity shares, trade and taxation, commodity conflicts and many other issues mentioned in theses records. The book of records subject to our thesis is of 188 pages and 552 documents.Keywords: Kayseri, Şer?iyye Sicili (Records) Court, Testimony, Qadi, District.