1980 sonrası Türkiye ekonomisinde uygulanan para politikasının konjonktür hareketleri üzerine etkisi: Teori ve uygulama

Abstract

Para politikası genel bir ifadeyle, para hacmini iktisadi amaçlara ulaşmak için düzenlemek ve bu düzenleme içinde gerekli tedbirleri almak şeklinde tanımlanabilir. Para politikaları Merkez Bankası'nın kısa ve orta dönemlerde ulaşmak istedikleri hedefleri ve ekonomik birimlerdeki karar vericileri bu konularda bilgilendirerek, piyasaları yönlendirmesi açısından ekonominin istikrarı için gereklidir. Bu nedenle, gelişen ekonomilerde para politikaları öneme sahiptir. Konjonktür hareketlerinin analizi, hem doğru iktisat politikaları oluşturmak hem de bir ekonomideki gelişmeleri sağlıklı bir şekilde değerlendirmek açısından önemlidir. Konjonktür hareketlerinin açıklanmasında ise, farklı iktisat okulları farklı nedenler ileri sürmüşlerdir. Klasik iktisada göre piyasalarda tam rekabet koşulunun geçerli olduğu ve bütün fiyatların esnek olduğu varsayıldığından, herhangi bir şokun konjonktür hareketine dönüşmesi imkansızdır. Bundan dolayı Klasik iktisatta bir konjonktür teorisi mevcut değildir. Klasik anlayıştaki bu eksiklik daha sonra Yeni Klasikler ve Monetaristler tarafından tamamlanmaya çalışılmıştır. Bu okullar konjonktür hareketlerinin esas nedeni olarak para arzındaki düzensiz artışların ve teknoloji şoklarının olduğunu iddia etmektedirler. Keynes ve onu izleyen iktisatçılar ise, konjoktür hareketlerinin nedeni olarak aşırı yatırım ve aşırı tüketim gibi faktörlerin etkili olduğunu iddia etmişlerdir. Bu çalışmada belirtilen teorilerden yola çıkılarak Türkiye ekonomisindeki konjonktür hareketlerinde para arzının (yani para politikasının) etkileri araştırılmıştır. Uygulamanın bulgularına göre, konjonktür hareketlerini en çok etkileyen faktörün para arzı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bulgunun politik sonucu ise, para politikasının kurala göre uygulanmasının Türkiye ekonomisindeki konjonktür hareketlerinin şiddetini azaltacağıdır.Anahtar Kelimeler: Para politikası, konjonktür hareketleri, para talebi teorileri, konjonktür teorileri, para politikası uygulamaları.

Monetary policy with a general statement can be defined as regulating volume of money to achieve economic goals and within this regulation to take necessary measures. Monetary policies is necessarry for the stability of economy in respect of directing the markets by Central Bank?s short and long terms objectives and to inform decision-makers in economic units about this objectives. Therefore in developing economies monetary policies is important. The analyze of bussiness cycles is important in respect to right economic policy and healty assesement of economic developments. Bussiness cycles is unseosanal fluctuations in basic macro economic variables such as total output, employment and consumption which have effects on overall economy. The starting point of theories aim to explain bussiness cycles has been the great depression of 1929 in USA and England. Varries economic schools have been fallen in to disagreement about the source of bussiness cycles. According to Clasic Economists under the assumption of the full competetive market and elasticity of all prices, any shock is imposible to turn in to bussiness cycles. Therefore within Clasical Economics a business cycle theory is not avaiable. This defiency of Clasical Economics was to be completed later by New Clasics and Monetarists. Unlike the Clasics, Keynes and his followers made efforts to explain Bussiness Cycles. According to Keynesian Economics the price are not fully elastic. For that reason any shock which could not made ineffective may turn in to bussiness cycles. As for today the most widespread explanation about bussiness cyles is being made by New Clasics and New Keynesians. In the study, setting out by the signified theories. The effects of money supply (ie monetary policy), on bussiness cycles of Turkish Economy were investigated. According to the findings of the application it was turned up that the factor that most affect bussiness cycles is money supply. The political implications of these findings is that the implementation of monetary policy which complies with rules will reduce the severity of business cycles in Turkish Economy.Key Words: Monetary policy, bussiness cycles, money demand theories, business cycles theories, monetary policy applications.