Şeftali, nektarin ve kayısılarda şarka hastalığına dayanıklılık ıslahı üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada, melezleme ıslahı yöntemi ile Şarka hastalığına dayanıklışeftali, nektarin ve kayısı bireyleri elde etmek amaçlanmıştır. Erik beneklenmevirüsünün (Plum pox virus) sebep olduğu `Şarka hastalığı,` sert çekirdeklimeyvelerin en önemli hastalığıdır. Bu hastalık hemen hemen tüm sert çekirdeklilerdegörülmekte, ancak ekonomik olarak özellikle kayısı, erik ve şeftalilerde önemlizararlara yol açmaktadır. Şarka ileriki yıllarda ülkemiz içinde tehditoluşturabileceğinden yürütülen bu araştırmada, Türkiye için önemli olan yerli kayısıçeşitler ile ticari öneme sahip şeftali ve nektarin çeşitlerinde melezleme ıslahı yoluile Şarka hastalığına karşı dayanıklı çeşitlerin elde edilmesi amaçlanmıştır. Bununiçin Yerli kayısı çeşitleri Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı ile Şarka'ya dayanıklı olduğubilinen yabancı kayısı çeşitleri; Stark Early Orange, Rojo Pasion, Murciana, ayrıcaPrunus davidiana klonu P1908 (şeftali) çeşitleri ile melezlemeler yapılmıştır.Şeftalilerde ise, ticari şeftali ve nektarin çeşitleri olan Flored ve Carolina dayanıklıgenotiplerden Stark Early Orange ve P1908 (şeftali) çeşitleri melezlenmiştir.Elde edilen melez bireylerde markır seleksiyonu ile ilgili genin varlığıaraştırılmış, dayanıklı olduğu varsayılan genotipler tespit edilmiştir. Toplam 12kombinasyona (FLxSEO, FLxP1908, CLxSEO, CLx1908, KAxSEO, KAxP1908,HHxSEO, HHxP1908, MRxHH, MRxKA, RPxSEO, RPxKA) ait toplam 365 melezbireyde SSR markırları (P GS1.21, PGS1.24 ve ZP002) ile yapılan PCR testlerinde138 melez bireyin gelecekte yapılacak çalışmalar için umut veren genotip olarakvarsayılacağı tespit edilmiştir.

This study aimed to obtain resistant peach, nectarin and apricot genotypes to`Sharka` disease with cross breeding method. Plum pox virus (PPV) causing Sharkadisease is the most important viralagent for stone fruits. This disease is most harmfulto apricot, plum and peach trees.In this study, local apricot varieties Hacıhaliloğluand Kabaaşı, were crossed with foreign apricot varieties Stark Early Orange, RojoPasion, Murciana and P 1908 (peach clone from Prunus davidiana) known to beresistant to PPV.For peaches, commercial peach varieties Flored and Carolina were alsocrossed with Stark Early Orange (apricot) and P 1908 clone (peach).A total of 365 genotypes from crossing among 12 combinations (FLxSEO,FLxP1908, CLxSEO, CLx1908, KAxSEO, KAxP1908, HHxSEO, HHxP1908,MRxHH, MRxKA, RPxSEO, RPxKA were tested with SSR markers (P GS1.21,PGS1.24 ve ZP002). Approximately 138 genotypes PPV resistance were expected tobe candidate for PPV resistance in future studies.