I. Dünya Savaşı`nda İstanbul basınında eğitim (İkdâm, Tanîn, Tercümân-ı Hakîkat gazetelerine göre)

Abstract

I. Dünya Savaşı Osmanlı Devleti'nin yenilgilerle sonuçlanan Traplusgarp (1911-1912) ve Balkan Savaşları'nın (1912-1913) yaklaşık bir yıl sonrasında patlak verdi. Devlet, her alanda olduğu gibi, eğitim alanında da çalışmalar yapıp uygulamayı hedeflemekteydi fakat savaş koşulları bu uygulamaların hayata geçmesine engel olmuştur.Dönemin basını, bir yandan cepheden haberler verirken bir yandan da toplumun durumunu ortaya koyan haberlere yer vermiştir. Yaşanan yiyecek sıkıntıları, çekirge istilası, Avrupa'dan ve müttefiklerden gelen haberler, okulların ve Maârif Müdüriyeti'nin ilanları, Türk Ocağı'nın konferans duyuruları, gazi ve asker aileleri için Osmanlı halkının birlikte topladığı paralar vs. yoğun olarak gazetelerde yer almıştır. Savaşın canlı tanıkları olan öğretmenler cephelere giderken aynı durumda olan öğrenciler de cephelere gitmek zorunda kalmıştır. Hayat koşulların ağırlaşmasıyla birlikte yatılı mekteplerin yatılı öğrenci alamaması ve okul kayıtlarında esneklikler görülmeye başlanmıştır. Öğrenciler cephedeki askerler için zaman zaman sokaklarda para toplamışlar zaman zaman harçlıklarını gazilere göndermişlerdir. Savaş cephede olduğu gibi sivil yaşamda da trajedilere yol açmış; okullarda erzak yetersizliğinden işgal nedeniyle nakillere kadar birçok sıkıntı yaşanmıştır.Tüm olumsuz koşullara rağmen eğitim alanında faaliyetler devam etmeye çalışılmış, kanun ve nizamnâmeler çıkarılmış, okullar açılmaya devam etmiş, öğretmenler dahi savaş durumundan etkilenmiş olsalar bile eğitime devam edilmiştir. Ayrıca savaş koşulları öğrencileri de etkilemiş, sosyal faaliyetler boyut değiştirmiş; savaşın başlarında yapılan öğrenci gezileri ve spor faaliyetlerinin yerini savaş ortalarına doğru gazi ziyaretleri ve askerler ve aileleri için yapılan bağışlara bırakmıştır. Osmanlı Devleti bu dönemde de eğitim alanında her türlü katkıyı nişanlar vererek onurlandırmıştır.

The World War I, which resulted in the defeat of the Ottoman Empire Trablusgarb (1911-1912) and the Balkan Wars (1912-1913) broke out after about a year. The state aimed at implementing the studies in the field of education as well as in every field but the war conditions suppressed the realization of these implementations.The press in that period, on the one hand, was making news in the front line; on the other hand, it was reporting as the news demonstrating the circumstances of the community. Experienced food shortages, locustsinvasion, news from Europe and its allies, the announcements of the Directorate of National Education and schools, the conference announcements of Turkish Corps, the coins which the Ottoman people had gathered together for veterans and military families etc. were intensively appeared in the newspapers. While the teachers who were living witnesses to the war were going to the front lines, the students in the same situation were forced to go to the front lines, too. With the worsening conditions due to the fact that the boarding schools couldn't accept any boarders, school enrolments started to be bended. At times, the students collected money in the streets for the soldiers or sent their pocket money to the veterans. The war led to tragedies in civilian life as in the front line; in schools many difficulties were experienced to the transport because of the occupation from the shortage of supplies.Despite all the negative conditions, activities in the education field have been studied to continue, laws and regulations are issued, continued to open schools, teacher training, even if they are even still affected by the war. In addition, students also have affected by war condition, their social activities have changed; student trips and visits to the place of sports activities towards war veterans made in the early to mid-war and left the donations for the soldiers and their families. The Ottoman Empire brought honor to teachers, students and people who donate land or money to education by giving medals.