Sportif havacılıkta uçuş emniyetinin sağlanmasında insan faktörünün önemine ilişkin bir araştırma

Abstract

Havacılıkta insan faktörü; hem insan fizyolojisi hem de insan psikolojisi ilebirlikte incelenmelidir. Zaman içinde gelişen teknoloji hava aracından kaynaklanankazaların sayısında ciddi bir azalma meydana getirse de, insandan kaynaklanankazalarda maalesef dikkati çeker ölçüde bir azalma sağlanamamıştır. Buna paralelolarak havacılığın yaygınlaşması neticesinde hava aracı ve uçuş sayısının artması,kazalarda kaybedilen insan hayatı ve ekonomik kayıpları da artırmıştır. Halenmeydana gelen kazaların yaklaşık %80 kadar büyük bir kısmı insan faktöründenkaynaklanmaktadır.Bu tezde performansa etki eden faktörlerden birisi olan uçuş emniyeti konusuele alınmış ve daha emniyetli uçuş sayesinde yaşanan/yaşanması muhtemel kazalarınönüne geçilerek gerek can gerekse mal kaybını önlemeye yönelik alınması gerekentedbirler ortaya konulmuştur.Bu amaçtan yola çıkılarak gerek yurt içinde gerekse yurt dışındaki dahaönceden yapılmış çalışmalar taranmış, insan fizyolojisi ve psikolojisi havacılıktainsan faktörü başlığı altında spesifik olarak incelenmiştir. Mevcut kullanılanmodeller detaylı olarak ele alınmış ve ülkemizdeki sportif havacılık ile ilgili olarakinsan faktöründe referans alınacak modele karar verilmiştir. Çalışmamızın araştırmabölümünde ise ülkemizde yer alan sportif havacılık eğitim merkezlerinde aktif olarak havacılık ile uğraşan çalışanların uçuş performansını etkileyen faktörlerın ortayaçıkartılması için anket uygulaması yapılmış ve sonuçlar Frekans, Faktör ve KruskalWallis-H testi ile analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda elde edilen istatistikselverilere dayanarak sportif havacılıktaki kazalarda insan faktörünün yeri ve önemitespit edilmiştir. Son olarak eldeki bulgular ışığında ülkemizde meydana gelensportif havacılık kazalarında insan faktörüne dayalı kusurların daha aza indirilmesiiçin yapılabilecekler ve nihayetinde daha emniyetli uçuşların sağlanması için etkiliolacak unsurlar ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Sportif Havacılık, İnsan Faktörü, Uçuş Emniyeti

In aviation human factor should be examined in conjunction with both humanphychology and human physiology. A significant decrease occured in the number ofaccidents caused by aircraft with developing technologies by time, but unfotunatelyaccidents caused humans could not be achieved. Parallel to this, aircraft and numberof flights has increased as a result of the expansion of aviation but at the same timelost human lives and economic losses in accident also increased. Currentlyapproximately about 80% large part of accidents is due to the human factor.This thesis one of the factors that affect performance, flight safety issue isdiscussed. Safer flights experienced are likely to occur to prevent possible accidents,and has introduced measures can be taken to prevent the loss of both goods and lifes.Starting this purpose, we examined previous studies both within the countryand abroad, and specifically examined human physiology and psychology underhuman factors. Models used in the present discussed in detail and decided to usereference model of human factor with regard to sportive aviation in our country. Inthe research part of the study, we made a survey to who employess actively engagedin aviation in the sportive aviation training centers which are located in our country.Then the results were analyzed with Frequency and Factor Analysis and KruskalWallis-H test. Based on statistical data obtained as a result of these analyses, theplace and importance of human factors in accidents of sportive aviation have been identified. Finally in the light of the available results, what can be done to reduceabout the defects based on the human factors in sportive aviation accidents in ourcountry have been demonstrated.Keywords: Sportive Aviation, Human Factor, Flight Safety