Profesyonel futbol kulüplerinin rekabetçi istihbarat sistemlerinin araştırılması

Abstract

İşletmelerin faaliyet alanlarındaki globalleşme eğilimleri ve teknolojik gelişmeler, özellikle stratejik yönetim kapsamında risk ve fırsatların birlikte değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Stratejik yönetim işletmenin kendi potansiyelinin ve işletme çevresindeki faktörlerin belirlenmesini ve bu faktörlerin etkilerinin kontrol altında tutulmasını gerektirmektedir. Yönetim, pazarlama ve enformasyon teknolojileri alanındaki birçok yöntem ve araçtan faydalanan Rekabetçi İstihbarat (Rİ) süreci, istihbarat kullanıcılarının ihtiyaçlarının belirlenmesi, işletme içinden ve çevresinden enformasyonun elde edilmesi, enformasyonun işlenmesi, analizi, istihbarat kullanıcıları ile paylaşılması ve geri besleme olmak üzere altı temel aşamadan meydana gelmektedir. Ancak işletme içi ve dışı tehditlere karşı hazırlıklı olan, fırsatları hızlı bir biçimde algılayan ve rakiplerden önce değerlendiren işletmeler başarılı olabilecektir. Bu kapsamda Rİ işletmelere yol gösterici bir niteliğe sahiptir.Bu çalışma, Türkiye'de Profesyonel Futbol Kulüplerinde Rİ sistemlerini ölçmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaçla araştırmada veri toplama aracı olarak literatür bilgileri doğrultusunda hazırlanan 12 ana ve 49 alt maddeden oluşan anket formu (Ek-1) kullanılmıştır. Hughes and Beasley (2007)'in geliştirdiği ölçek büyük oranda değiştirilerek Türkiye'ye uyarlanıp kullanılmıştır. Anketler aynı sezon içerisinde tüm profesyonel futbol liglerindeki kulüplere gönderilmiş ve 40 idareci ve yönetici tarafından anket doldurulmuş olarak geri gelmiştir. Uygulanan ölçeğin yüksek güvenirlik katsayısı (Crohnbach's Alpha)'na 0,88 sahip olduğu belirlenmiştir. Verilerin analizinde Betimsel istatistikler, ilgili faktörler arasındaki Çapraz Tablo analizleri istatistiksel tekniklerine başvurulmuş, SPSS 17.0 istatistik programı kullanılmıştır. Araştırmada yönetici ve idarecilerin Rİ'yi kulüplerinin başarısında önemli bir faktör olarak gördükleri anlaşılmıştır. İlaveten ileriki zamanlarda Rİ aktivitelerinin artacağı belirtilmiştir. Diğer taraftan takımları lig klasmanı arttıkça Rİ kullanımı da artmakta olduğu söylenebilir. Anket çalışmasına katılanların % 34,2'si kulüp müdürü ve onların % 41,7'si de yönetim kurulunda oldukları anlaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre takımların % 94,9'u Rİ aktivesini sürdürmektedir. Onların yaklaşık yarısı (% 43,6) beş yıldan fazla Rİ aktivitesi içinde oldukları diğer taraftan ilginç olarak % 23'ü de bir yıldan az süredir Rİ işlevi gerçekleştirdikleri görülmüştür. Araştırmaya göre istihbarat sağlayan en etkili Rİ aktiviteleri sırasıyla; internet ve ağ (% 54), futbol federasyonu veritabanı (% 40) ve kişisel irtibatlar (% 38) olduğu anlaşılmıştır. En etkili Rİ kaynağı olarak, Rİ kulübün iç kaynaklarından ve uzmanlarından (% 35,9) karşılanmaktadır. Ayrıca sonuçlara göre kulüpte Rİ aktivitesi yerine getirme gerekçesi ve sıklığı kapsamında; kulübe teklif ve transfer desteği sağlamak (% 40) ve kulübün imajını ve saygınlığını yükseltmek (% 38) seçeneklerine başvurulduğu anlaşılmıştır. İlaveten bu seçeneklerin sürekli etkili olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Rekabetçi İstihbarat, İstihbarat Süreci, Enformasyon ve Bilgi Yönetimi, Profesyonel Ligler.

The globalization trends and technological developments in business areas have to enforce the assessment of risks and opportunities especially in strategic management. Strategic management requires to determine own potentials and influence factors from the environment of companies and to control these factors. The competitive intelligence, benefited from many methods and tools in the management, marketing and information technology fields, has basically six major steps; defining the user requirements, information gathering, information processing, analysis, information delivery and feedback. The companies can succeed, if they can be well prepared against internal and external threats and perceive chances faster than the competitors. The competitive intelligence is a signpost in this scope.The study has been prepared for learning Competitive Intelligence (CI) Systems of Professional Football Clubs in Turkey. For this purpose, in the light of literature as data collection medium the questionnaire forms, comprising 12 basic questions and 49 auxiliary questions, were prepared (Annex-1). The questionnaire was improved and adjusted to Turkey from the one which was first produced by Hughes and Beasley (2007). They were applied to the managers and administrators of all Turkish professional leagues? teams (125 teams) in the same season 40 managers and administrators participated in this research by answering the questionnaires. The scale used has high reliability with evaluated 0,88 Crohnbach?s Alpha rate. Results of the research were interpreted via the tables comprising descriptive frequency analyses and cross-table analyses with related factors by using SPSS 17.0 statistic program. In the research it has been observed that the professional Turkish leagues? managers and administrators see competitive intelligence activities as an important factor for success of their teams. Furthermore, they indicate that their intelligence activities will increase in the future. On the other hand, it can be said that with the level of team goes higher, the usage of competitive intelligence goes up as well. It has been detected that most of the attendees were club administrators (34,2 %) and also they were in the executive committee (41,7 %). The result of the study indicates that 94,9 % of all teams report that they maintain a CI function completely or partly and nearly half (43,6 %) of all teams have employed CI function for five years or more and interestingly one-forth (23 %) employed it less than one year. According to research, the most effective CI activities provide intelligence is internet and web (54 %), football federation database (40 %) comes second and personal contacts (% 38) comes third in a row. It has been discovered that the most effective CI source for the clubs is inside resources of club environment and club experts (35,9 %). The results also show that providing tender and transfer leverage to the club (40 %) and improving club image (38 %) options were applied in terms of reasons and grounds for carrying out CI activities. Additionally, those options were seen as always effective.Keywords: Competitive Intelligence, Intelligence Cycle, Information and Knowledge Management, Professional Leaques.