Lise ve üniversite öğrencilerinde öznel iyi oluş üzerine bir araştırma: Değer, kişilik ve sosyal ilişkilerin rolü

Abstract

Araştırma; değer, kişilik, sosyal ilişkilerin lise ve üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeylerine etkisinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın temel amacı çerçevesinde, bu değişkenlerin öznel iyi oluşla ilişkisinin lise ve üniversite örnekleminde incelenmesinin yanı sıra, öğrencilerin öznel iyi oluş düzeyleri cinsiyet ve eğitim kademesi açısından da sınanmıştır. Örneklemi, İstanbul Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Kadıköy İlçesi'nde eğitim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde ulaşılabilirlik temel alınmıştır. Katılımcılara ''Kişisel Bilgi Formu'', ''Portre Değerler Anketi'', ''Beş Faktör Kişilik Ölçeği'', ''İlişki Ağı Envanteri-Kısa Formu'', ''Olumlu ve Olumsuz Duygu Ölçeği'' ve ''Yaşam Doyumu Ölçeği'' uygulanmıştır. İlişki Ağı Envanteri-Kısa Formu 'nun Türkçe uyarlanması bu çalışma kapsamında gerçekleştirilmiş; ölçeğin Türk lise ve üniversite öğrencileri için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu yönünde bulgulara ulaşılmıştır. Verilerin çözümü için Bağımsız Grup t Testi, Pearson Korelasyon Testi, Hiyerarşik Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, lise ve üniversite öğrencilerinin değer, kişilik, sosyal ilişkiler ve öznel iyi oluşları arasında anlamlı farklılıklara rastlanmıştır. Buna göre üniversite öğrencilerinin özaşkınlık ve muhafazacılık puanları lise öğrencilerinden daha yüksek; özgenişletim puanlarının ise daha düşük olduğu; üniversite öğrencilerinin dışadönüklük puan ortalamalarının lise öğrencilerinin puanlarından daha düşükken; uyumluluk ve sorumluluk puan ortalamaları daha yüksek; üniversite öğrencilerinin anneleri ile olan ilişkilerinin olumlu nitelik puanları ve olumsuz nitelik puanları; aynı cinsiyetten en yakın arkadaşları ile olan ilişkilerinin olumsuz nitelik puanlarının lise öğrencilerinden daha düşük olduğu; lise öğrencilerinin hem yaşam doyumu hem de olumlu duygulanım puanlarının, üniversite öğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Yaşam doyumunu lise öğrencilerinde dışadönüklük ve nevrotiklik, muhafazacılık, anne ile ilişkinin olumlu nitelik ve olumsuz nitelik boyutlarının; üniversite öğrencilerinde nörotisizm ve sorumluluk, muhafazacılık, anne ve arkadaş ile ilişkilerinin olumlu nitelik boyutlarının yordadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Olumlu duyguyu lise öğrencilerinde dışadönüklük, sorumluluk, açıklık, özgenişletim ve muhafazacılık; üniversite örnekleminde dışadönüklük, sorumluluk, açıklık, özgenişletim ve anne ile ilişkilerinin olumlu nitelik boyutunun yordadığı gözlenmiştir. Son olarak olumsuz duyguyu her iki örneklemde de dışadönüklük, nörotisizm, anne ile ilişkinin olumsuz nitelik boyutunun yordadığı bulgularına ulaşılmıştır.

This study aims to determine the effect of the values, personality, social relationships on levels of subjective well-being among high school and university students. to define whether ther is a relationship between these variables and level of subjective well being and also to find out whether there is a difference among the high school and university students with regard to these variables. The samples of this study are the students who are educated in Istanbul University Faculty of Education and three high schools of Kadıköy District. Accessibility is based on sampling choice. The participants of the study were applied '' Personal Information Form '', ''Portrait Values Questionnaire'', ''Five Factor Personality Scale'', '' Network of Relationships Inventory- Short Form '', '' Positive and Negative Affect Scale'', ''Life Satisfaction Scale ''. The adaptation of Turkish Short-Form Inventory-Short Form was realized within the scope of this study; It was found that the scale was valid and reliable tool for Turkish high school and university students. Independent Group t Test, Pearson Correlation Test, Hierarchical Regression Analyses were used to analyze the data.At the end of the study, significant differences found between the high school and university students in terms of their values, personality, social relations and subjective well-being. The study illustrates that university sample's self-transcendence and conservation values; agreeableness and concientiousness personality factors are higher than high school sample. At the same time university samples' self-enhancement value, extraversion personality factor, negative qualities of relations with mother and best friend and positive qualities of relationships with mothers are lower than high school sample. In the regression analysis results shows that life satisfaction of high school sample's was predicted with extraversion, neuroticism, conservation, positive and negative qualities of relations with mother; positive affect was predicted by extraversion, conscientiousness, openness, self-enhancement, conservation and positive qualities of relations with mother; negative affect was predicted by extraversion, neurotisizm, negative qualities of relations with mother. According to regression analyses results life satisfaction is best predicted with neuroticism, conscientiousness, conservation positive qualities of mother and best friend; positive affect was predicted by extraversion, conscientiousness, openness, self-enhancement and positive qualities of relations with mother in university sample.