Ergen ikizlerin sosyal kaygı düzeylerini azaltma müdahale programının etkililiğinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, `Ergen İkizlerin Sosyal Kaygı Düzeylerini Azaltma Müdahale Programı`nın ikiz ortaöğretim öğrencilerinin sosyal kaygı düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma, Van ili merkez ilçesinde bulunan ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 4 çift tek yumurta ikizi ile yürütülmüştür. Araştırmada ön-test ve son-test veri toplama aracı olarak `Leibowitz Sosyal Anksiyete Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışma grubunun tespit edilmesi sürecinde Van ilinde bulunan zorunlu eğitim kademelerinde öğrenim gören ikiz öğrenciler taranmıştır. Bu tarama neticesinde ulaşılan 84 çift ikiz öğrenciye, yaş grupları dikkate alınarak, Sıfat Listesi, Leibowitz Sosyal Anksiyete Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Formu-3 (YŞÖ) ve 10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler İçin Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇESÖT) uygulanmıştır. İlgili ölçeklerin uygulanması sonucu, ikiz öğrencilerin kişilik, erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyal kaygı değişkenlerinin tek ya da çift yumurta ikizi olma durumunda farklılaşmasına ilişkin elde edilen veriler, ikiz araştırmalarında sıklıkla kullanılan bir yöntem olan Sınıf içi Korelâsyon Katsayısı (SKK) ile analiz edilmiştir. Araştırmanın deneysel uygulaması için, Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği'nin uygulandığı 30 çift ikiz öğrenciden sosyal kaygısı yüksek olduğu tespit edilen 6 çift ikiz öğrenci belirlenmiş ve velisi ile uygulamaya katılması konusunda görüşülmüştür. Bu öğrencilerden 4 çift tek yumurta ikizi, ebeveyn onayı alınarak uygulamaya katılmıştır. Araştırmada tek gruplu deneysel model kullanılmıştır. Deney grubundaki öğrencilere araştırmacı tarafından geliştirilen ve ortalama 90 dakika süren 12 oturumluk Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma dayalı `Ergen İkizlerin Sosyal Kaygı Düzeylerini Azaltma Müdahale Programı` uygulanmıştır. Uygulama sonrası deney grubunda bulunan öğrencilerin sosyal kaygı düzeylerinde ön-test ve son-test puanları arasında anlamlı bir fark olup olmadığı `Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi` ile analiz edilmiştir. Araştırma grubunun oluşturulması için yapılan ön-çalışma sonucunda, tek ve çift yumurta ikizlerinde kişilik özellikleri, sosyal kaygı ve erken dönem uyumsuz şemalara ilişkin ölçüm puanları ile tek yumurta ve çift yumurta ikizlerindeki benzerlikler ve farklılıkların nedenleri tartışılmıştır. Araştırmanın deneysel boyutunda elde edilen verilerin analizi sonucunda, programa katılan ikiz öğrencilerin program öncesi ve program sonrası sosyal kaygı durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. Bu farkın başlangıç ölçümü lehine olması programın etkili olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, geçmiş araştırma bulguları temel alınarak tartışılmıştır. Araştırma sonucunda gelecek araştırmacılara ve psikolojik danışmanlara önerilerde bulunulmuştur.

The effectiveness of `Social Anxiety Reduce Program on Adolescent Twins` was investigated in this study. The research was conducted with 4 monozygotic twins who were studying at high schools located in Van province. The `Liebowitz Social Anxiety Scale` was used as pre-test and post-test data collection tool. In order to detect experimental group, a screening process at compulsory education grades in Van, was done. Taking age groups into account, `Adjective Check List`, `Liebowitz Social Anxiety Scale`, `Young Schema Questionnaire Short Form` and `Set of Early Maladaptive Schema Questionnaires for Children and Adolescents between the ages of 10-16` were applied to 84 pairs of twin students, reached by the screening process. After application of the scales, data on the differentiation of the twin students' personality, early maladaptive schemes and social anxiety variables, in the case of monozygotic and dizygotic, was analyzed with Intraclass Correlation Coefficient (CCT) which is a commonly used method in twin studies. For the experimental part of this research, six pairs of twin students were determined after identifying high level of social anxiety by the application of Liebowitz Social Anxiety Scale from total of 30 twin students. After meeting with parents of those twins about their participation of the study, four pair monozygotic twins accepted and were participated to the group. A single group experimental model was used in the study. `Coping with Social Anxiety for Twin Students Intervention Program` which was based on 12 session and took nearly 90 minutes was administered to the experimental group. `Wilcoxcon Single Ranks Test` was used to analyze whether there was a significant difference between pre-test and post-test scores. Measurement scores obtained from personality, social anxiety and early maladaptive schemas and reasons of both similarities and differences between monozygotic and dizygotic twins, were discussed. After analyzing data obtained from experimental research, it was found that there was a statistically significant difference between pre-program and post-program on twin participants' social anxiety levels. Since this difference was in favor of initial measurement, the program was interpreted as being effective. Findings obtained from the research were discussed based on related literature. Suggestions were provided for future researchers and school counselors in relation to the findings.