Beş ve altı yaş çocuklarının duygu düzenlemesinde çocuk mizacıyla anne davranışları arasındaki etkileşimin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma beş ve altı yaş çocuklarının duygu düzenlemesinde çocuk mizacıyla anne davranışları arasındaki etkileşimin incelenmesini ve bu çerçevede; çocuğun duygu düzenleme becerilerinin desteklenmesinde annenin etkisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırma grubunu İstanbul ili Avcılar, Beylikdüzü ve Küçükçekmece ilçelerindeki okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu 551 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmaktadır. Araştırmada çocukların ve annelerin demografik bilgilerini elde etmek için `Kişisel Bilgi Formu`, çocukların duygu düzenleme becerilerini ölçmek için `Duygu Düzenleme Ölçeği`, çocukların olumsuz duygu durumlarında annelerinin verdikleri tepkileri incelemek amacıyla `Çocuğun Olumsuz Duygusuyla Başa Çıkma Ölçeği` ve çocuğun mizacını incelemek amacıyla `Kısa Mizaç Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, çocukların mizaçları, cinsiyete, doğum sırasına, kardeş sayısına ve anne öğrenim düzeyine göre farklılık gösterirken (p<0,05), çocuğun yaşına, içinde yaşadığı aile tipine, annesinin yaşına, annesinin evlenme yaşına ve annesinin çalışma durumuna göre farklılık göstermemektedir(p>0,05). Annelerin çocukların olumsuz duygusuyla başa çıkma stratejileri çocuğun doğum sırasına, kardeş sayısına, anne evlenme yaşına, anne öğrenim düzeyine ve anne çalışma durumuna göre farklılık gösterirken (p<0,05), çocuğun yaşına ve yaşadığı aile tipine göre farklılık göstermemektedir (p>0,05). Çocukların duygu düzenlemeleri, çocuğun cinsiyetine, kardeş sayısına, aile tipine, anne yaşına, anne evlenme yaşına ve anne öğrenim düzeyine göre farklılık gösterirken (p<0,05), çocuğun yaşına, doğum sırasına, annenin çalışma durumuna göre farklılık göstermemektedir (p>0,05).Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlara göre, duygu düzenleme ile çocuğun mizacı ve anne davranışları arasında sıkı ilişkiler olduğu görülmüştür. Duygu düzenleme, tepkisellik ile negatif yönde ve düşük düzeyde; sebatkarlık ile pozitif yönde ve düşük düzeyde; sıcakkanlılık-utangaçlık ile pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,01). Değişkenlik-olumsuzluk, tepkisellik ile pozitif ve orta düzeyde; sebatkarlık ve ritmiklik ile negatif yönde ve düşük düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,01). Duygu düzenleme, probleme odaklı, duyguya odaklı ve duygu ifadesini teşvik ile pozitif yönde ve düşük düzeyde; küçümseyici, cezalandırıcı ve ebeveynde sıkıntı ile negatif ve düşük düzeyde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,01). Değişkenlik-olumsuzluk, probleme odaklı, duyguya odaklı ile negatif yönde ve düşük düzeyde; küçümseyici ve ebeveynde sıkıntı ile pozitif ve düşük düzeyde ve cezalandırıcı ile pozitif ve orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,01). Duygu düzenleme alt boyutunun yordayıcıları sırasıyla sıcakkanlılık- utangaçlık, ritmiklik, annenin öğrenim durumu, cezalandırıcı davranış, probleme odaklı davranış, aile tipi ve anne yaşı birlikte duygu düzenleme puanlarındaki varyansın %23,8'ine açıklık getirmektedir. Tepkisellik, annelerin cezalandırıcı davranışı, çocuğun sebatkarlık özelliği, annelerin probleme odaklı davranış ve küçümseyici davranışı birlikte; çocukların değişkenlik-olumsuzluk alt boyut puanlarındaki değişikliğin %36,8'ine açıklık getirmektedir.

This study aims investigate the interaction between child's temperament and mother's behaviors in the emotional regulation of five and six year old children, and revealing the influence of the mother in promotion of the child's emotional regulation skills in this context. The research group of this study consists of 551 pre-school children and their mothers who live in İstanbul city and Avcılar, Beylikdüzü and Küçükçekmece districts. In this study, in order to obtain demographic information of children and their mothers `The personal information form` ; to measure children's emotion regulation skills, `Emotion Regulation Checklist`; to examine the mothers' reactions during child's negative emotional situations `Coping with Children's Negative Emotions Scale` and to examine the disposition of the child `Short Temperament Scale ` have been used. According to the results of the research, the temperament of children varies by sex, birth order, number of siblings and education level of mother (p<0,05), whereas doesn't show change with the age of the child, the type of family they live in, the age of the mother, the age of marriage of the mother, and the working status of the mother (p>0,05). The mothers' strategies to cope with children's negative emotions differ according to the child's birth order, the number of siblings, the age of the mother's marriage, mother education levels (p<0,05), however doesn't change by the age of the child and the type of family they live in (p>0,05). The gender of the child, the number of siblings, the type of family, mother education levels, the age of the mother and her age of marriage plays role in emotion regulation level of the child (p<0,05), but age of the child, order of birth and working status of the mother do not (p>0,05). According to the results obtained from the research findings, it has been seen that there is a close relationship between emotion regulation of the child and their temperament and their mother's behavior. Variability-negativity is directly propotional with reactivity at a moderate level , has been found to be negatively correlated with persistence and rhytmicity at alow level (p<0,01). Directly positive but at a low level relationship has been found between emotion regulation and problem focused responses emotion focused responses and expressive encouragement, whereas dismissive reactions, punitive reactions, and distress reactions at parents are inversely proportional at a low level (p<0,01).The predictors of the emotion regulation sub-dimension are warmth-shyness, rhythmicity, mother's educations level, punitive reactions, problem focus responsive, family type and mother's age together emotion regulation as explaining 23,8% of varriation. Responsiveness, punitive reactions of the mother, the child's persistence characteristic, the mother's problem focus reactions and distress reactions clarify together 36,8% of the variation in children's variability-negativity subscale scores .