100/1 numaralı Kayseri Şer`iyye Sicili (H. 1104/M. 1692) transkripsiyon ve değerlendirmesi

Abstract

Osmanlı Devleti'nin sosyal, iktisadî, hukukî, idarî yapısı hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmemiz açısından şer'iyye sicillerinin önemi oldukça büyüktür. Şer'iyye sicilleri devletin ekonomik, sosyal, siyasî yapısı hakkında bilgi verdiği gibi, alım-satım, evlenme-boşanma, miras taksimi vb. gibi daha özele indirgenen konular hakkında da çeşitli bilgiler vermektedir.Bu sebeple şer'iyye sicilleri XV. ve XX. yy'a ait Osmanlı Tarihi'nin sosyal, siyasî, askerî, ekonomik yapısı hakkında oldukça geniş bilgi içermektedir. Şer'iyye (Kadı) sicillerinde fermân, buyruldu, berât, nişân, tezkire, i'lâm, mârûz ve mürasele gibi pek çok belgenin bulunduğu görülmektedir.Osmanlı Devleti'nin önemli merkezlerinden biri olan Kayseri'nin sosyal yaşamına yönelik olan bu çalışmanın asıl kaynağını teşkil eden Kayseri Şer'iyye sicillerinin mikrofilmleri, Ankara Milli Kütüphane'den Başbakanlık Osmanlı Arşivine aktarılmıştır. Bu siciller ayrıca Kayseri ve Yöresi Tarihi Araştırmalar Merkezinde'de yer almaktadır. 133/3 Numaralı Kadı Sicili'nin bir nüshası fotokopi olarak KAYTAM'dan alınmıştır. Osmanlıca metinlerin öncelikle metin transkripsiyonu yapılmış, belge özetleri çıkarılmış ve bu çalışmalara bağlı olarak yapılan kaynak taramasının ardından belgeler değerlendirilmiştir.Çalışmada 1742 yılında Kayseri'nin toplum yaşantısı ve askerî durumu hakkında bilgilere ulaşılmıştır. Ayrıca sicilde alım-satım, vergi anlaşmazlığı, tımar, iftirâ, borç ödemesi, miras paylaşımı, hîbe vb. iktisadî ve içtimaî konulara da yer verilmiştir. Çalışma 102 sahife ve 176 belgeden oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler : Şer'iyye Sicili, Mahkeme, Kadı, Kayseri

The importance of registers of Şer?iyye in the porposes of having more detailed information about the social, economical, legal and administrative structures in the Ottoman Empire, is very large. The Şer?iyye registers give to us the information not only about the economical, social and political structures of the state, but also provides us the different information of private life of people, such as trading, marriage- divorse, inheritance and so on.Therefore the Şer?iyye registers containes very large information about the social, political, military, economical structures in Ottoman history during the period from XV until XX century. In the Şer?iyye registers there are many official documents as edicts, orders, engagements and verdicts.The main source of this work, which is aimed to study the social life of Kayseri, which was the one of the important centers of the Ottoman Empire, was the Şer?iyye registers of Kayseri, which was transferred from Ankara National Library to the Ottoman Library of the Prime Ministry. There are the same registers also in Kayseri, in the District Historical Researches Center. The copy of a document, numbered as 133/3, of Kadi Register was taken from KAYTAM. First of all, the transcriptions of Ottoman texts, then the summaries of these documents were done and after the screening all of the sources the documents were evaluated.In the study has been reached to the information of the social and military life in Kayseri in 1742. In addition, the documents of trading, tax disputes, debt payments, inheritance, grants and so on were included. The study consists of 102 pages and 176 documents.Key Words: Şer'iyye Register, Court, Kadi, Kayseri