Beş-yedi yaş düzeyinde çocuğu bulunan annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile eğitim ihtiyaçlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırmada beş-yedi yaş düzeyinde çocuk sahibi olan annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına dair yaşantıları (duygu, düşünce ve davranışları), tutumlarını etkileyen faktörler ile çocuk gelişimi ve eğitimi alanındaki eğitim ihtiyaçlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2016-2017 eğitim öğretim yılında 1. sınıfa devam eden beş-yedi yaş düzeyinde çocuk sahibi olan, İstanbul'da yaşayan ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan dokuz anneden oluşturulmuştur. Araştırma nitel araştırma türünde olup veriler odak grup görüşmeleri ve yarı yapılandırılmış görüşme rehberi yoluyla elde edilmiştir. Odak grup görüşmeleri haftada iki defa olmak üzere yedi oturum olacak şekilde tamamlanmış ve görüşmeler kayıt altına alınmıştır. Verilerin çözümlenmesi sürecinde kayıt altına alınan görüşmeler harfiyen yazıya dökülmüş, içerik analizi ve betimsel analiz yöntemleri kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgular disiplin anlayışı, iletişim, beklentiler ve başarı, destekleme ve koruma, izinler ve sınırlar, eğitim ihtiyaçları ve anne olmak şeklinde yedi kategori düzeyinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda annelerin çocuklarını yetiştirirken sıklıkla olumsuz ebeveyn tutumları sergiledikleri; baskıcı, aşırı koruyucu ve tutarsız tutumlarla disiplin sağlamaya çalıştıkları ve çocuklarına istendik davranışlar kazandırmakta zorlandıkları tespit edilmiştir. Annelerin çocuklarına karşı sergiledikleri bu yaklaşımların kendi kişilik özelliklerinden, duygu durumlarından, ebeveynliğe dair inançlarından ve yaşantılarından, çocuklarına dair beklentilerinden, yeni öğrenmelerinden ve kendi ebeveynlerinin sergiledikleri tutumlardan etkilenebildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca çocukların kişilik özellikleri, gelişim dönemi özellikleri, doğum sırası ve cinsiyeti gibi faktörlerin de etkili olabildiği gözlemlenmiştir. Toplumun kültürel özellikleri, değer ve inanç sistemi de annelerin tutumlarını şekillendirebilmiştir. Annelerin olumlu disiplin yöntemleri, cinsel gelişim ve eğitim, çocukların gelişim dönemi özellikleri, güvenli internet kullanımı, ölüm ve dini kavramlarla ilgili soruların sağlıklı cevaplanması konularında bilgiye ihtiyaçları olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca annelerin çocuklarıyla ve eşleriyle sağlıklı iletişim kurmakta güçlük çektikleri, ebeveynler olarak sorumlulukları eşit paylaşmakta zorlandıkları ve okul çağı çocuğuna nasıl destek olabilecekleri konusunda yardıma ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir. Annelerin çocuk gelişimi ve eğitimi konusunda edindikleri bilgileri günlük yaşama transfer etmekte zorlandıkları dolayısıyla aile eğitimleri açısından sadece bilgi değil beceriler kazanmaya da ihtiyaç duydukları sonucuna ulaşılmıştır.

ABSTRACT In this research, it was aimed to investigate the experiences (feelings, thoughts and behaviors) about the parenting attitudes of mothers who own children between the ages of five and seven, the factors affecting their attitudes and their training needs in child development and education. Participants were consisted of nine mothers who own at least a child between the ages of five and seven attending the 1st. grade during the 2016-2017 academic year, who live in İstanbul and were volunteer to participate. This study has been obtained by the qualitative research method and the data was gathered through focus group interviews and semi-structured interview guide. Focus group interviews were completed in seven sessions, twice a week, and interviews were recorded. In the process of analyzing the data, the interview records were transcribed and they were analyzed by content and descriptive analysis techniques. Findings obtained in the research were presented at seven categories; discipline understanding, communication, expectations and success, support and protection, permitions and limits, educational needs and motherhood. The results demonstrated that, mothers frequently exhibited negative parental attitudes while raising their children. Mothers who disciplined their children with authoritarian, overprotective and inconsistent attitudes found it difficult to make their children possess the terminal behaviours. Mother's parenting attitudes has been shown to be influenced by their own personality traits, emotional states, parental beliefs and experiences, new learnings, expectations from their children and attitudes of their own parents. In addition, it has been observed that factors such as children's personality traits, developmental period, birth order and gender can be effective. The cultural characteristics, value and belief system of society can also shape the attitudes of mothers. It has been determined that mothers need information in the areas of positive discipline methods, sexual development and education of children, child development, safe internet use, and how to answer the questions of children related to death and religious concepts. It has also been found that mothers have difficulties in communicating properly with their children and spouses, they are unable to share their responsibilities equally as parents and need help in supporting their school-aged children. Furthermore it has also become clear that, mothers are not able to transfer the information they receive about child development and education into everyday life. That is why, they need not only knowledge but also skills in terms of family education.