Sosyal değişim teorisi çerçevesinde güven ve algılanan aidiyet durumunun örgütsel vatandaşlık davranışı ve saldırgan davranışlar üzerine etkisi

Abstract

İş dünyasındaki rekabetin artmasıyla birlikte öne çıkan önemli konulardan biride çalışan davranışlarıdır. Çalışan davranışlarının örgüt çıktıları üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Örneğin, çalışanların sergilediği pozitif davranışlar örgütsel etkinliği artırmakta, negatif davranışlar ise verimliliği düşürmektedir. Çalışan davranışlarının temelinde ise algı ve tutumlar bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çalışanların aidiyet algılarının örgütsel güvenleri, örgütsel vatandaşlık davranışları ve saldırgan davranışları üzerindeki etkisinin tespit edilmesi ve bu etki üzerinde örgütsel güvenin aracı rolünün olup olmadığının incelenmesidir. Bu amaçla, Kayseri Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin çalışanları üzerinde bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. 74 sanayi işletmesinde 512 çalışana uygulanan anketlerden elde edilen veriler, doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizi yöntemleriyle incelenmiştir.Analiz sonuçlarına göre, algılanan aidiyet durumu bütün örgütsel güven düzeylerini ve örgütsel vatandaşlık davranışı boyutlarını pozitif yönde etkilerken, sözlü saldırganlık dışındaki diğer saldırgan davranış boyutlarını negatif yönde etkilemektedir. Örgütsel güven düzeyleri ise örgütsel vatandaşlık davranışı boyutlarını pozitif yönde etkilerken, saldırgan davranış boyutlarından bazılarını negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca, bütün örgütsel güven düzeyleri algılanan aidiyet durumunun örgütsel vatandaşlık davranışı boyutları üzerindeki etkisinde kısmi aracılık rolü üstlenmektedir. Bunun yanında yöneticiye güvenin, algılanan aidiyet durumunun fiziksel saldırganlık ve öfke üzerindeki etkisinde tamamen aracılık ettiği ortaya çıkmıştır. Çalışanlararası güvenin algılanan aidiyet durumunun düşmanlık üzerindeki etkisinde tamamen aracılık ettiği tespit edilmiştir. Çalışanlararası güvenin algılanan aidiyet durumunun fiziksel saldırganlık ve öfke üzerindeki etkisinde ise kısmi aracılık ettiği bulunmuştur. Bu sonuçlar, çalışanların aidiyet algılarının pozitif ve negatif davranışlara dönüşmesinde örgütsel güvenin önemini ortaya koymaktadır.

The rising competition in the business world brings attention to employee behaviors. It is a well known fact that employee behaviors affect organizational outputs. For instance, positive behaviors of employees enhance organizational efficiency while, negative behaviors reduce productivity. Employee behaviors are determined by perceptions and attitudes. The aim of this study is to determine the impact of employee?s insider perceptions on their organizational trust, organizational citizenship behavior and aggression, in the orientation that organizational trust mediates the relationship or not. In this context, a field study is conducted on employees working in industrial enterprises operating in Kayseri Industrial Zone. Confirmatory factor analysis, correlation analysis and hierarchical regression analysis are applied to data which is driven from questionnaires of 512 employees in 74 industrial enterprises.According to analysis results, perceived insider status affects the whole organizational trust and organizational citizenship behavior dimensions positively while, it affects the whole aggression dimensions negatively except verbal aggression. Organizational trust dimensions affect organizational citizenship behavior dimensions positively while, they affect some of aggression dimensions negatively. Furthermore, all organizational trust dimensions partially mediate the relationship between perceived insider status and organizational citizenship behavior dimensions. Nevertheless, trust in manager completely mediates the relationship between perceived insider status and physical aggression, and anger. It is determined that trust in coworkers completely mediates the relationship between perceived insider status and hostility. It is also found that trust in coworkers partially mediates the relationship between perceived insider status and physical aggression, and anger. These results state the significance of organizational trust in shifting employee?s insider perceptions to positive and negative behaviors.