Hemodiyaliz hastalarında kognitif fonksiyonların ve üremik polinöropatinin değerlendirilmesi

Abstract

Kronik böbrek yetmezliğinin hem merkezi hem de periferik sinir sistemini etkileyen komplikasyonları bulunmaktadır. Çalışmamızın amacı, son dönem böbrek yetmezliği olup, hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda kognitif fonksiyonların ve polinöropatinin birlikte araştırılmasıdır.Çalışmamıza son dönem böbrek yetmezliği olan ve hemodiyaliz tedavisi alan 61 hasta alındı. Bu hastaların 7'si çalışmaya dahil edilmedi. Bunların 5'i okuma-yazma bilmemekteydi, 1'i nin öz geçmişinde ensefalit, 1'inde serebrovasküler hastalık bulunmaktaydı.Kontrol grubu ise alınan ayrıntılı anamnez ve yapılan nörolojik muayene sonucunda periferik nöropatiye ve kognitif fonksiyon bozukluğuna yol açan nörolojik veya sistemik hastalığı olmayan 27 sağlıklı gönüllüden oluşturuldu.Yapılan ENMG sonucuna göre 54 HD hastasının 27'sinde (%50) polinöropati saptandı. Polinöropati hastaların 24'ünde (%88.9) aksonal, 3'ünde (%11.1) mikst tip (aksonal ve demyelinizan ) idi. Polinöropatilerin 6'sı (%22.2) duysal, 1'i (%3.7) motor, 20'si (%74.1) ise sensorimotor bulundu.Tüm hemodiyaliz hastalarına ve kontrol grubuna revize edilmiş Addenbrook's kognitif fonksiyon testi (ACE-R) uygulandı. Hastaların bellek, dil, akıcılık, görsel mekansal, dikkat alanlarındaki ve toplam aldıkları puanlar kayıtlandı. Hemodiyaliz hastalarının 12'sinde (%22) 86 ve üzerinde idi ve 42 (%78) hastada kognitif fonksiyon bozukluğu bulunmaktaydı. Kognitif fonksiyon bozukluğu hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda sağlıklı gönüllülere göre anlamlı bulundu (p=0.000).Polinöropatisi olan ve olmayan hastaların kognitif fonksiyonları karşılaştırıldığında ise istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p=0.10).Diyalize giriş sürelerine göre hastalar gruplandırıldığında, 1-5 yıldır HD tedavisi alan 26, 6-10 yıldır HD tedavisi alan 19 ve 10 yıldan fazla HD tedavisi alan 9 hasta bulunmaktaydı. Hastaların hemodiyalize giriş süreleri ile toplam ACE-R puanları arasında anlamlı negatif korelasyon bulunmaktaydı.Yapılan LANNS ağrı anketi sonucuna göre, hastaların 12'si semptomatik, 15'i asemptomatikti. Bu hastaların ACE-R puanları karşılaştırıldı ve fark olmadığı gösterildi (p>0.005). Nöröpatik ağrı ile kognitif fonksiyonlar arasında ilişki olmadığını göstermektedir.Çalışamamız HD tedavisindeki SDBY'li hastalarda kognitif fonksiyonların periferik sisteme göre daha fazla etkilendiğini göstermektedir. Ayrıca dializ süresi uzadığında kognitif fonksiyonlar olumsuz yönde etkilenmektedir. HD tedavisindeki SDBY'li hastalar kognitif yönden daha yakından takip edilmelidir.Anahtar Kelimeler: Polinöropati, kognitif fonksiyon, hemodiyaliz, Addenbrook's kognitif fonksiyon testi (ACE-R).

Periferic nervous system and central nervous systems are frequently effected during chronic kidney diseas with hemodialysis treatment.The aim of our study is to investigate together polyneuropathy and cognitive dysfunction in patients undergoing hemodialysis treatment because of chronic kidney disease.Sixty one patients with CKD were enroled in to the study. Seven patients excluded from to the study. Exclusions were uneducation in 5 of them, history of encephalythis in one, and of cerebrovascular accident in one.Twenty seven healty subject were enroled in to the study on the base of similar age and gender. There is no evidence of peripheric neuropathy and cognitive dysfunction in all control subjects.Polyneuropathy were defined in 27 of 54 (50%) patient with CKD according to ENG. The type of PNP were axonal in 24/27 (89%) and mixt (axonal and demyelinisan) in 3/27 (11%) patients. While functional classification was made, twenty patients (74%) were in sensorio-motor, six (22%) in sensorial and one (4%) in motor polyneuropathy. Addenbrook?s cognitive examination- Reviesed (ACE-R) were performed 54 hemodialysis patients and 27 healthy subjects. The scores of assesment of memory, language area, fluency, visual-spatial and caution were noted.Twelve (22%) hemodialysis patients have got normal ACE-R point (86 ? ACE-R point). But 42 (%78) hemodialysis patients have got anormal ACE-R point (86 < ACE-R point). Cognitive dysfunction were signifficant in hemodialysis patients when compared with healty subjects (p=0.000).These hemodialysis patients was grouped to dialysis time. There were 26 patients in 1-5 years; 19 patients in 6-10 years; 9 patients in alot of 10 years;There were negative corelation between dialysis years and ACE-R point of hemodialysis patients.There is no signifficant differences in cognitive functions between PNP positive and negatife patients with CKD (p=0.10).The results of our study reflect that, cognitive diysfunction more frequent in hemodialysis patients than control group. However, cognitive dysfunction as hemodialysis time. Ayrıca dializ süresi uzadığında kognitif fonksiyonlar olumsuz yönde etkilenmektedir. Hemodialysis patients must be management about cognitive dysfunction.Key words: Polyneuropthy, cognitive functions, hemodialysis, Addenbrook?s cognitive examination- Reviesed.