Gelişmekte olan ülkelerde tüketim harcamaları

Abstract

Toplam talebin en önemli ve en büyük bileşeni olan tüketim harcamaları ayrıca ekonomik büyümenin de ana kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülke (GOÜ)'lerde tüketim harcamalarının belirleyicilerinin tahmini ekonomik dinamikler ve uygun politika üretimi açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı farklı gelir gruplarına ve bölgelere göre gelişmekte olan ülkelerde tüketim teorilerine dayalı bazı tüketim fonksiyonlarını tahmin etmektir. Bu kapsamda ilk olarak üç farklı gelir grubu ve bölgelere göre seçilmiş 73 ülke için Keynesyen tüketim fonksiyonu tahmin edilmiştir. Sonrasında ise rasyonel beklentiler altında Yaşam Boyu-Sürekli Gelir (RB-YBSG) Hipotezi gelir gruplarına ayrılan 54 ülke için test edilmiştir. Çalışmada 2000-2011 dönemi yıllık verileri ile dengeli panel veri analiz yöntemi kullanılmıştır.Elde edilen sonuçlara göre gelir düzeyi tüm gelir ve bölge gruplarında tüketimin anlamlı bir belirleyicisi durumundadır. Marjinal ve ortalama tüketim eğilimleri düşük gelir grubundan üst orta gelir grubuna doğru azalmaktadır. Bölgesel olarak ise en yüksek tüketim eğilimleri Afrika bölgesi için tahmin edilmiştir. GOÜ'lerde RB-YBSG hipotezi geçerli değildir. Bu durum incelenen ülkelerin sermaye piyasalarının az gelişmişliğinden kaynaklı likidite kısıtı, belirsizlikten kaynaklı ihtiyati tasarruf güdüsü ve hane halkının yeterince rasyonel karar almayışından kaynaklı miyopluk etkilerine dayandırılmaktadır. Çalışmanın genel sonuçları, ele alınan ülkeler için sermaye piyasalarının etkinliğini artırıcı ve belirsizliklerin neden olduğu ülke riskini azaltıcı politikaların önemini ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Tüketim harcamaları, gelişmekte olan ülkeler (GOÜ'ler), sürekli gelir, likidite kısıtı, panel veri analizi

Consumption expenditures, the largest and major component of aggregate demand, also comprise one of the main sources of economic growth. Particularly, estimating the determinants of consumption expenditures in developing countries is seen very important in terms of economic dynamics and appropriate policy making process. The aim of this study is to estimate different theoretical consumption models for the developing countries divided by income groups and regions. In this context, Keynesian consumption function is estimated for selected 73 countries grouped into three different income levels and regions first. Then, Life Cycle-Permanent Income Hypothesis under rational expectations is estimated with the data collected from 54 countries in three different income groups. In the study, balanced panel data analysis method is applied using annual data for the period of 2000-2011. According to the empirical results, income level is a significant determinant of consumption. Besides, marginal and average propensities to consume are decreasing from low income group towards upper-middle income group. Regionally, the highest marginal and average propensities to consume are estimated for Africa region. Rational Expectations Life Cycle-Permanent Income Hypothesis is seen invalid for developing countries. This finding is derived from liquidity constraints that imperfect capital markets cause, precautionary saving incentive arisen from uncertainty and myopic effects based on households' decisions that are not rational. Overall results indicate the importance of the policies intended for making capital markets more effective and decreasing country risk originated from uncertainty. Keywords: Consumption expenditures, developing countries (DCs), the permanent income, liquidity constraint, panel data analysis.