Liderlik tarzları ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide örgüt kültürünün rolü: Bursa Serbest Bölgesinde faaliyet gösteren firmalar üzerine bir araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı, işletmelerde algılanan liderlik tarzlarının ve örgüt kültürünün örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD) üzerindeki etkisini araştırmaktır. Ayrıca, örgüt kültürünün liderlik tarzları ile ÖVD arasındaki ilişkide aracı (mediator) rolünü incelemektir. Bu kapsamda Bursa Serbest Bölgesinde faaliyet gösteren 62 farklı işletmenin orta düzey yönetici ve beyaz yakalı çalışanlarına anket uygulanmıştır. Geçerli 374 anketten elde edilen veriler yapısal eşitlik modellemesi (YEM) ile analiz edilmiştir. Bu çalışmada, `güvenirlik analizleri`, `keşifsel faktör analizleri`, `doğrulayıcı faktör analizleri`, `korelasyon`, `yol analizleri` ve varyans (ANOVA) analizleri ile tamamlayıcı istatistik çalışmalar birlikte uygulanmıştır. Analiz sonuçları, hipotezlere ve araştırma sorularına ilişkin beklentileri büyük oranda desteklemektedir. Araştırma neticesinde, liderlik tarzları ile ÖVD arasındaki ilişkide bazı örgüt kültürü alt profillerinin kısmi aracı (mediator) rolü olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. İlaveten bu çalışmada, gelecekte yapılacak çalışmalar için bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar kelimeler: Örgüt kültürü; örgütsel vatandaşlık davranışı; liderlik tarzları; dönüştürücü liderlik; etkileşimci liderlik; hizmetkâr liderlik; babacan liderlik; serbest bölge.

The purpose of this research is to examine the effect of perceived leadership styles and organizational culture on organizational citizenship behaviors (OCB). Also, to investigate the mediating effect of organizational culture on the relationship between perceived leadership styles and organizational citizenship behaviors. In this context, a survey covering mid-level managers and white-collar employees of 62 different enterprises within the Bursa Free Zone has been conducted. Afterwards, the data collected from 374 valid surveys have been analyzed with structural equation modelling (SEM).In this study, `reliability analysis`, `exploratory factor analysis`, `confirmatory factor analysis`, `correlation`, `path analysis` and ANOVA tests were applied together with complementary statistical applications. The results of the analysis reveal that the predictions regarding hypotheses and research questions were substantially supported. At the end of study, some findings supporting that some organizational subcultures have a partial mediator roles on the relationship between percieved ledership styles and organizational citizenship behaviors have been obtained. Futhermore in this study, some suggestions are provided for the future research.Keywords: Organizational culture; organizational citizenship behavior; leadership styles; transformational leadership; transactional leadership; servant leadership; paternalistic leadership; free zone.