Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: Bir norm çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin Türk toplumu özelliklerini göz önünde bulundurarak, örgütsel mutluluk algılarını ve örgütsel mutluluğun alt boyutlarını belirlemektir. Ayrıca eğitim örgütlerinde mutluluk algı düzeyini artırabilmek için ne tür önlemlere ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktır. Türkiye'de okullarda örgütsel mutluluk alanında yapılan araştırmaların olmaması nedeniyle, bu çalışma alanda önemli boşluğu dolduracağı öngörülmektedir. Araştırmada hem nitel hem de nicel veri toplama yöntemlerini içeren karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada ardışık yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun evrenini Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan ortaöğretim öğretmenleri oluşturmaktadır. Çalışma örneklemini ise 2013-2014 eğitim öğretim yılında ortaöğretim okullarında görev yapan 1344 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel boyutu için amaçlı örnekleme yöntemlerinden seçkisiz örneklem yoluyla kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu Gaziantep ili 2014-2015 eğitim öğretim yılında ortaöğretim okullarında görev yapan 37 ortaöğretim öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada nicel verileri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen `Okul Örgütsel Mutluluk Ölçeği` (OÖMÖ) kullanılmıştır. Geliştirilen bu veri toplama aracı için doğrulayıcı ve açımlayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Bunun yanı sıra güvenirlik çalışmaları için iç tutarlılık katsayıları belirlenmiştir. Ayrıca demografik özelliklere ilişkin verilerin analizleri için T testi, ANOVA ve betimsel istatistikler yapılmıştır. Norm çalışması için ise ham puanları Z puanlarına, T puanlarına ve yüzdelik puanlara çevrilerek kullanılmıştır. OÖMÖ; yönetim süreçleri, mesleki tutum, iletişim, adanmışlık ve ekonomik koşullar olmak üzere beş̧ boyuttan oluşmaktadır. Nicel veriler OÖMÖ aracılığıyla internet üzerinden ve okullara gönderilen posta yoluyla toplanmıştır. Verilerin toplam puanlar üzerinden aritmetik ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Nitel verileri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nitel verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada; ortaöğretim öğretmenlerinin yönetim süreçleri, mesleki tutum, iletişim ve adanmışlık boyutunda `yüksek düzeyde` ekonomik koşullar boyutunda `düşük düzeyde` örgütsel mutluluk algıları olduğu görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular, katılımcıların sorunları ve çözüm önerileri doğrultusunda öneriler yazılmıştır.Anahtar kelimeler: Örgütsel Mutluluk, Ortaöğretim Öğretmenler, Ölçek geliştirme, Norm Çalışması, Mutluluk

The objective of this study is to conceptualize organizational happiness of the high school teachers as well as to identify the dimensions of the happiness construct. It also aims to seek ways of enhancing teachers' happiness at work. Considering the absence of research in the field of happiness at school, this study is expected to fill this gap. The study employs the mixed method sequential design where first quantitative and then qualitative data were collected and analyzed. The population for the quantitative data collection comprised of high school teachers employed at the Ministry of National Education. The sample of the study consisted of 1344 teachers working at public high schools during the academic year 2013-2014. The study group for the qualitative data collection comprised high school teachers selected through random convenience sampling method. 37 high school teachers employed at public schools in Gaziantep were interviewed. The School Happiness Scale developed by the researcher was administered for quantitative data collection. Exploratory and confirmatory factor analyses were performed in order to extract and confirm the factors of the scale. Reliability coefficients, content validity and standard deviation were calculated. T-test, ANOVA and descriptive statistics were used to analyze demographic data. Raw scores were transformed into Z scores and T scores for the norming study.The scale consisted of five factors that are management processes, attitudes towards teaching profession, communication, commitment and economic provision. The quantitative data were collected through online survey and mails sent to schools. The sample mean and standard deviation were calculated for the quantitative data. Qualitative data were collected through semistructured interview. Content analysis was used to analyze the qualitative data. According to the data obtained teachers' level of organizational happiness for management processes, attitudes towards teaching profession, communication and commitment was high and low for the economic provision. Implications for the practitioners and researchers were suggested based on the results of the study.Key words: Organizational Happiness, Secondary School Teachers, Happiness, Norm Study, Scale Development