Mesleki ve teknik ortaöğretim okulları yöneticilerinin teknik liderlik becerilerinin belirlenmesi ve geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, mesleki ve teknik ortaöğretim okulları yöneticilerinin teknik liderlik beceri düzeylerinin belirlenerek, bu becerilerin geliştirilmesi için ne tür bir yönetici yetiştirme eğitimine ihtiyaç duyulduğunun tespit edilmesidir. Bu amaca uygun olarak araştırmada okul yöneticileri ve öğretmenlerin teknik liderlik becerilerin alt boyutlarına ilişkin görüşleriyle kurumdaki hizmet süresi, yöneticilik deneyimi ve yöneticilerin branş değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Ayrıca yöneticiler ile öğretmenlerin teknik liderlik becerileri uygulamalarına ve bu becerilerin geliştirilmesine yönelik görüşlerinin neler olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın genel yapısını nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birleşiminden oluşan karma yöntem araştırması oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutundaki evreni, Gaziantep ilindeki mesleki ve teknik ortaöğretim okullarındaki meslek dersi öğretmenleri ve okul yöneticileri oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel örneklem seçiminde, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklem yöntemi kullanılmıştır. Bu örneklem seçimine bağlı olarak araştırmaya 22 mesleki ve teknik ortaöğretim okulu dâhil edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda çalışma grubunu ise nicel verilerin toplandığı okullarda görev yapan 18 yönetici ve 30 öğretmen oluşturmaktadır. Nitel boyuttaki çalışma grubunun seçiminde, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen `Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okul Yöneticileri Teknik Liderlik Beceri Ölçeği (TLBÖ)` ile toplanmıştır. Nitel boyutundaki veriler ise mesleki ve teknik ortaöğretim okul yöneticileri ve öğretmenleri ile gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ve eğitim yönetimi alan uzmanlarının görüşlerinin alındığı açık uçlu veri toplama aracı ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde parametrik olmayan analiz teknikleri kullanılırken, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, (1) mesleki ve teknik eğitim yöneticileri teknik liderlik becerileri; pedagojik ve sosyal beceriler alt boyutunda `ara sıra`, yönetimsel ve mesleki beceriler alt boyutlarında `çoğu zaman` göstermektedirler. (2) Öğretmenlerin teknik liderlik becerilere ilişkin görüşleri kurumdaki hizmet süresi, yöneticilik deneyimi ve yöneticilerin branşı değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. (3) Yöneticilerin kendi teknik liderlik becerilerine ilişkin görüşleri kurumdaki hizmet süresi, yöneticilik deneyimi ve branş değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaşmamaktadır. (4) Düşük ve yüksek düzey beceri gösteren okullardaki yöneticilerin ve öğretmenlerin görüşleri benzerlik ve farklılıklar göstermektedir. (5) Yöneticilerin teknik liderlik becerilerinin geliştirilmesinde eğitime ihtiyaçları vardır. (6) Teknik liderlik becerilerin geliştirilmesi için ihtiyaç duyulan yönetici yetiştirme eğitiminin yapılandırılmasına ilişkin eğitim yönetimi alan uzmanları olumlu görüşler bildirmişlerdir.Anahtar Kelimeler: Mesleki ve Teknik, Teknik Liderlik, Teknik Liderlik Becerileri

The purpose of the present research was to determine the level of technical leadership competencies of vocational and technical secondary school administrators, and then to investigate what kind of administrator/principal preparation program is needed to develop these competencies. To this end, it was investigated whether there was a significant difference between perceptions of school administrators and teachers regarding sub-dimensions of technical leadership competencies in terms of seniority, managerial experience and administrators' teaching branches. Furthermore, the researcher attempted to determine school administrators and teachers' opinions about practices related to technical leadership competencies and development of these competencies. Mixed methods research design comprising both quantitative and qualitative research methods was employed. The population of the research consisted of school administrators and teachers working at vocational and technical secondary schools in Gaziantep province. Criterion-based sampling which is one of purposive sampling techniques was used in selection of the sample. The sample was comprised of 22 vocational and technical secondary schools. The study group of the qualitative strand consisted of 18 school administrators and 30 teachers chosen from schools in which the quantitative strand was conducted. Criterion sampling and maximum variation sampling techniques were used in selection of the study group for the qualitative strand of the research. Quantitative data were collected via `Vocational and Technical Secondary School Administrators' Technical Leadership Competencies Scale (TLCS)` developed by the researcher. Qualitative data were collected using a semi-structured interview form which was developed to determine vocational and technical secondary school administrators and teachers' opinions and an open-ended data collection tool determining opinions of experts in the field of educational administration. Quantitative data were analyzed using non-parametric analysis techniques, while qualitative data were investigated using content analysis method. Research findings indicated that (1) vocational and technical secondary school administrators exhibit technical competencies at `sometimes` level in pedagogical and social competencies sub-dimension, and at `usually` level in managerial and vocational competencies sub-dimension. (2) Teachers' opinions regarding technical leadership competencies differed significantly according to seniority, managerial experience and administrators' teaching branches. (3) School administrators' opinions regarding their technical competencies did not differ significantly according to seniority, managerial experience and administrators' teaching branches. (4) There were both similarities and differences between opinions of school administrators and teachers in schools where technical leadership competencies were at `low` and `high` levels. (5) Training/preparation programs are needed to develop school administrators' technical leadership competencies. (6) Experts in the field of educational administration had positive opinions about leadership/administrator preparation programs which aim at developing technical leadership competencies of school administrators.Key Words: Vocational and Technical, Technical Leadership, Technical LeadershipCompetencies